Już nie musisz czekać w kolejce do specjalisty. Lekarze rodzinni zyskali nowe uprawnienia

Lekarze POZ mają teraz możliwość zlecania bardziej złożonych badań diagnostycznych oraz - w niektórych przypadkach - także leczenia. Mogą bezpośrednio kierować pacjentów na specjalistyczne badania, takie jak tomografia komputerowa czy zaawansowane testy alergologiczne, co wcześniej wymagało skierowania od specjalisty.

Rok 2024 przyniósł istotne zmiany w zakresie uprawnień lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) w Polsce. Z dniem 1 stycznia lekarze rodzinni zyskali możliwość zlecania szerszego zakresu badań diagnostycznych, które do tej pory były domeną specjalistów. Ta zmiana legislacyjna, ogłoszona w Dzienniku Ustaw 29 grudnia 2023 roku, wprowadzona przez nowelizację rozporządzenia ministra zdrowia, ma na celu ułatwienie procesu diagnozowania różnorodnych schorzeń, ze szczególnym uwzględnieniem alergii.

Nowe uprawnienia lekarzy. Badania diagnostyczne

Wprowadzone rozszerzenie uprawnień ma znaczący wpływ na funkcjonowanie przychodni POZ. Dzięki nim lekarze rodzinni są teraz upoważnieni do wypisywania skierowań na bardziej kompleksowe badania, co pozwala pacjentom na uniknięcie dodatkowych wizyt u specjalistów, a tym samym przyspiesza proces diagnostyczny. Ta zmiana jest szczególnie istotna dla pacjentów korzystających z nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej, których obsługa również uległa znacznemu usprawnieniu.

W wyniku ostatnich zmian zakres badań diagnostycznych dostępnych dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), które są finansowane z przypisanego budżetu, został rozszerzony. Katalog badań teraz obejmuje:

• Badanie tomografii komputerowej tętnic wieńcowych w przypadkach podejrzewanej choroby niedokrwiennej serca.
• Całkowite poziomy immunoglobulin E (IgE).
• Specyficzne immunoglobuliny E (IgE) z użyciem 10-punktowego panelu oznaczeń dla alergii wziewnych i pokarmowych.
• Alergeny wziewne, w tym leszczyna, olcha, brzoza, trawy, żyto, bylica, roztocza kurzu domowego, a także alergeny zwierzęce takie jak pies i kot, oraz grzyb Alternaria.
• Alergeny pokarmowe obejmujące mleko, jajka, pszenicę, soję, orzechy ziemne, orzechy laskowe, ryby, skorupiaki (owoce morza), marchew oraz jabłko.

Te nowe dodatki do listy badań mają na celu zapewnienie dokładniejszej diagnostyki i leczenia pacjentów w ramach podstawowej opieki zdrowotnej.

Stan przedcukrzycowy i nadczynność tarczycy

Ostatnie zmiany w opiece zdrowotnej przynoszą dalsze nowości w zakresie opieki koordynowanej w ramach poradni podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Teraz w ramach tej opieki będą również objęci pacjenci z diagnozą stanu przedcukrzycowego, co stanowi rozszerzenie dotychczasowego zakresu, który obejmował wyłącznie osoby z cukrzycą. Ponadto, włączeni zostaną również pacjenci z nadczynnością tarczycy, rozszerzając dotychczasową opiekę, która skupiała się na niedoczynności tarczycy.

Nowelizacja ta przewiduje również, że lekarze POZ będą mogli zapewniać kompleksową opiekę pacjentom z przewlekłą chorobą nerek. To oznacza nie tylko wczesne diagnozowanie tej choroby, ale także ustalanie odpowiedniej terapii. W przypadkach zaawansowanych stadiów choroby, lekarze będą kierować pacjentów na specjalistyczne leczenie.

Badania pediatryczne

Kolejnym ważnym elementem jest wprowadzenie możliwości realizacji konsultacji specjalistycznych w dziedzinach kardiologii dziecięcej, diabetologii i endokrynologii dziecięcej, chorób płuc dzieci oraz nefrologii dziecięcej. Jest to szczególnie istotne w kontekście świadczeń opieki koordynowanej obejmujących kardiologię, diabetologię, pulmonologię i alergologię, endokrynologię oraz nefrologię w populacji pediatrycznej.

Zmiana regulacji, która zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 2024 roku, wynika z nowelizacji rozporządzenia ministra zdrowia dotyczącego świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Główną nowością jest wprowadzenie paneli alergenów wziewnych i pokarmowych do diagnozowania alergii, które są dostosowywane do indywidualnego stanu zdrowia pacjenta. To umożliwia lekarzom POZ zastosowanie odpowiedniego testu alergicznego, opartego na aktualnej wiedzy medycznej i specyfice przypadku.

Dodatkowo nowelizacja ta rozszerza zakres świadczeń udzielanych przez lekarzy w ramach nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej. Uchylenie dotychczasowego wymogu realizacji tych świadczeń wyłącznie przez podmioty lecznicze z izbą przyjęć, pozwala na większą elastyczność w świadczeniu usług medycznych.

Ministerstwo Zdrowia argumentowało, że celem tej zmiany jest racjonalizacja wymagań dotyczących zatrudnienia personelu medycznego, a także zapewnienie dostępności i jakości świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej. Zmiana ta była odpowiedzią na wnioski świadczeniodawców oraz na istotne problemy kadrowe w systemie zdrowia.

Nowelizacja wprowadza również poprawki do wcześniejszych błędów prawnych, takich jak korekta omyłek pisarskich w nazwach specjalizacji lekarskich. Te poprawki są istotne dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania pediatrycznej opieki koordynowanej w dziedzinach takich jak pulmonologia, alergologia oraz endokrynologia w ramach POZ.

Podsumowując, od początku 2024 roku, lekarze POZ w Polsce zyskali nowe, rozszerzone uprawnienia, które mają na celu usprawnienie procesu diagnozy i leczenia, a także poprawę dostępności oraz jakości opieki zdrowotnej.

Romana Makówka