Jedna cena leku w każdej aptece. Ministerstwo Zdrowia komentuje

14 kwietnia 2025 roku Ministerstwo Zdrowia odniosło się do petycji obywatelskiej dotyczącej propozycji wprowadzenia jednolitych cen leków we wszystkich aptekach w Polsce. Resort jednoznacznie odrzucił tę możliwość, powołując się na obowiązujące przepisy oraz konstytucyjne zasady wolnego rynku.

Wniosek złożony do Ministerstwa Zdrowia zakładał wprowadzenie jednolitej ceny dla leków na terenie całego kraju – niezależnie od miejsca zakupu, producenta czy formy apteki. Treść żądania zawartego w petycji brzmiała: „§1. Ceny leków w aptekach winny być jednolite bez względu na producenta, apteki w danej miejscowości (gminie/powiecie) oraz kraju”.

Ceny leków w Polsce a petycja o ujednolicenie

W imieniu resortu odpowiedzi udzielił wiceminister zdrowia Mateusz Oczkowski. Jak zaznaczył, obecnie obowiązujące przepisy nie przewidują możliwości ustalenia jednej ceny dla wszystkich leków zawierających tę samą substancję czynną. W przypadku leków refundowanych ceny są określane decyzją ministra zdrowia, ale wyłącznie na wniosek podmiotu posiadającego prawa do danego produktu leczniczego. Z kolei leki nierefundowane podlegają regułom wolnego rynku.

Wiceminister wyjaśnił również, że narzucenie jednej ceny dla leków niezależnie od producenta mogłoby naruszać art. 20 Konstytucji RP, który gwarantuje swobodę działalności gospodarczej. Takie rozwiązanie, zdaniem resortu, prowadziłoby do ograniczenia konkurencji i mogłoby wpłynąć na dostępność produktów oraz innowacje w sektorze farmaceutycznym.

Leki refundowane i nierefundowane – różnice w kształtowaniu cen

Ministerstwo przypomniało, że ceny leków refundowanych są ustalane administracyjnie – zgodnie z ustawą o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych. Natomiast ceny leków nierefundowanych ustala rynek, a minister zdrowia nie ma podstawy prawnej do ich regulacji.

Podkreślono, że ustalanie ceny detalicznej dla każdego produktu zawierającego tę samą substancję czynną nie jest możliwe również ze względu na różnice technologiczne, producentów i warunki handlowe.

Stanowisko Ministerstwa Zdrowia: brak możliwości wprowadzenia regulacji

W podsumowaniu odpowiedzi resort wyraźnie zaznaczył, że propozycja ustalenia jednej ceny leku dla wszystkich aptek w kraju nie znajduje uzasadnienia w obowiązujących przepisach. Jak podkreślił wiceminister Oczkowski: „Działania ograniczające konkurencję, a takim byłoby ustalanie jednolitej ceny leków, pomiędzy podmiotami gospodarczymi najczęściej prowadzą do negatywnych skutków, takich jak obniżenie dostępności niektórych produktów czy ograniczenie innowacji w sektorze farmaceutycznym”.

Zasady kształtowania cen leków w Polsce – podstawy prawne

System refundacyjny opiera się na negocjacjach pomiędzy producentem a resortem zdrowia, które uwzględniają m.in. efektywność kliniczną, koszty terapii oraz sytuację na rynku międzynarodowym. Każdy wniosek o objęcie refundacją rozpatrywany jest indywidualnie. Leki, które nie są refundowane, sprzedawane są zgodnie z zasadami konkurencyjności, co powoduje, że ich ceny mogą różnić się między aptekami.Wolny rynek a dostępność leków

Zdaniem przedstawicieli resortu, ingerencja w mechanizmy rynkowe mogłaby nie tylko ograniczyć dostępność wybranych produktów, ale także zniechęcić producentów do rejestracji i wprowadzania nowych leków na rynek polski. Resort zdrowia utrzymuje, że obecny system – mimo swoich ograniczeń – pozwala na elastyczność i zapewnia dostęp do szerokiego wachlarza produktów farmaceutycznych.

Romana Makówka