Jaka grupa krwi może zwiększyć ryzyko udaru? Problem jeszcze przed 60-tką

Jak wynika ze statystyk, średnio co roku kolejne dwie osoby na tysiąc mieszkańców doznają udaru. Szacuje się, że w Polsce rocznie mamy kolejne nowe 70 tys. przypadków. Naukowcy wskazują, że poza czynnikami środowiskowymi wpływającymi na ryzyko udaru ważną rolę może odegrać również jedna grupa krwi A.

Niedokrwienny udar mózgu to najczęściej występująca forma choroby, która może skończyć się zgonem lub doprowadzić do trwałego kalectwa. Neurolodzy wciąż wskazują, że wielu z tych przypadków można było uniknąć, gdyby pacjenci zdawali sobie sprawę z ryzyka i nie bagatelizowali sygnałów oraz chorób współistniejących, które w dużym stopniu przyczyniają się do wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych. Jednak jakie znaczenie ma grupa krwi? Okazuje się, że niektórzy powinni baczniej obserwować swój stan zdrowia.

Grupa krwi a ryzyko udaru. Kto powinien zachować czujność?

Zespół międzynarodowych naukowców zajmujących się genomiką dostrzegł związek pomiędzy grupą krwi a wystąpieniem udaru jeszcze przed ukończeniem 60. roku życia. W tym celu wykorzystali dane z 48 badań genetycznych obejmujących ok. 17 tys. osób, które miały za sobą udar oraz niemal 600 tys. pacjentów z grupy kontrolnej bez tej choroby. Uczestnicy mieli od 18 do 59 lat.

Analizując cały genom, odkryli, że dwie lokalizacje były silnie związane z wcześniejszym ryzykiem udaru mózgu. Jedna z lokalizacji pokrywała się z miejscem, w którym występują geny odpowiadające za grupę krwi. Kolejna analiza skupiała się już na określonych typach genu grupy krwi. Okazało się, że osoby, których genom kodował konkretną odmianę grupy A, występowało u nich o 16% większe ryzyko udaru mózgu jeszcze przed ukończeniem 60. roku życia.

Druga analiza określonych typów genu grupy krwi wykazała, że ​​osoby, których genom kodował odmianę grupy A, miały o 16 procent większe ryzyko udaru przed ukończeniem 60. roku życia w porównaniu z populacją osób z innymi grupami krwi. Ustalono również, że uczestnicy badań z genem grupy 01 mieli o 12 procent niższe ryzyko wystąpienia udaru. 

Wciąż nie wiemy, dlaczego grupa krwi A niesie ze sobą wyższe ryzyko, ale prawdopodobnie ma to coś wspólnego z czynnikami krzepnięcia krwi, takimi jak płytki krwi i komórki wyściełające naczynia krwionośne, a także innymi krążącymi białkami, które odgrywają rolę w rozwoju zakrzepów

- wskazał starszy autor i neurolog naczyniowy Steven Kittner z University of Maryland.

Choć odkrycia mogą sugerować, że grupa krwi jest bardzo istotna w kontekście ryzyka udaru, to jednak wyniki analiz należy umieścić w ogólnym kontekście. Jak wskazują autorzy badań, każdego roku w Stanach Zjednoczonych odnotowuje się ok. 800 tys. kolejnych przypadków udaru, a większość z nich diagnozuje się u pacjentów w wieku od 65. roku życia i osób starszych.

Dodatkowo należy wskazać, że uczestnicy objęci badaniem pochodzili z Ameryki Północnej, Japonii, Pakistanu, Australii i Europy. Konieczne jest przeprowadzenie kolejnych badań, by wyjaśnić znaczenie uzyskanych wyników.

Czy grupa krwi zwiększa ryzyko udaru?

O tym, że opisane odkrycia nie są bezpośrednim wyznacznikiem ryzyka udaru mózgu świadczyć może inne badanie. Analizy obejmowały pacjentów, którzy mieli za sobą zdarzenie sercowo-naczyniowe przed 60-tką oraz osoby starsze. Pod lupę wzięto dane 9300 osób po 60. roku życia, u których wystąpił udar oraz 25 tys. osób z grupy kontrolnej, które nie doświadczyły tej choroby.

Na skutek prowadzonych analiz ustalili, że zwiększone ryzyko udaru u pacjentów z grupą krwi A nie było istotne statystycznie w grupie udarów o późnym początku. To z kolei sugeruje, że udary występujące w młodszej grupie wiekowej mogą mieć zupełnie inne podłoże i inny mechanizm aniżeli w przypadku starszych pacjentów.

Zdaniem naukowców istnieje małe prawdopodobieństwo, że udary przed 60-tką są spowodowane miażdżycą, natomiast przyczyną mogą być czynniki wpływające na tworzenie się skrzepów. Co ciekawe z badań wynikało, że osoby z grupą krwi typu B były o 11% bardziej narażone na udar bez względu na wiek. 

A zatem jak zaznaczają badacze sekwencja genetyczna dla grup A i B powiązana jest z wyższym ryzykiem zakrzepicy żylnej, a co za tym idzie udarem niedokrwiennym.

Przyczyny udaru mózgu. Zmień styl życia

Neurolodzy zaznaczają, że wielu udarów można uniknąć. Powodem jest fakt, że mamy wpływ na czynniki ryzyka, a należą do nich:

• dieta bogata w wysokoprzetworzone produkty,
• cukrzyca typu 2,
• hipercholesterolemia,
• nadciśnienie,
• palenie papierosów,
• niski poziom aktywności fizycznej,
• nadwaga,
• otyłość.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podkreśla, że nawet 50% wszystkich udarów mózgu, także tych krwotocznych spowodowana jest nadciśnieniem tętniczym. A już samo palenie papierosów i dieta bogata w sól zwiększa ryzyko nawet o 70%. Jednym słowem dbając każdego dnia o dietę, odpowiednią dawkę ruchu oraz rezygnacja z papierosów przybliża nas do zdrowia i redukuje ryzyko trwałego kalectwa, a nawet śmierci.

Objawy udaru mózgu. Nie zostawaj w domu!

Jednym z problemów zaobserwowanych przez neurologów jest fakt, że są osoby, które doświadczyły objawów udaru, ale dolegliwości te ustąpiły samoistnie, więc dana osoba uznała, że już wszystko jest w porządku i nie zgłosiła się na SOR, czy choćby do lekarza rodzinnego.

To poważny błąd. 

W nomenklaturze medycznej istnieje określenie TIA opisujące przemijający atak niedokrwienny. To sytuacja, kiedy wystąpią objawy udaru, jednak mijają w ciągu 24 godzin. Dla zobrazowania, do takiej sytuacji dochodzi, kiedy skrzep trafi do tętnicy w mózgu i zablokuje przepływ krwi, wówczas pojawiają się opisane poniżej objawy. Jeśli jednak skrzep się rozpadnie i przepływ zostanie przywrócony, symptomy mijają.

Nie oznacza to jednak, że problem się skończył. Jak alarmują lekarze, przejściowy atak niedokrwienny to sygnał, że w układzie krwionośnym dochodzi do poważnych zaburzeń i już za moment lub kolejnego dnia, albo za tydzień, w sensie w dowolnym momencie może dojść do pełnowymiarowego udaru mózgu, który może skończyć się śmiercią lub trwałym kalectwem. Dlatego jeśli zauważysz u siebie lub innej osoby wymienione objawy natychmiast wezwij pogotowie, a jeśli przeminą, zgłoś się niezwłocznie na Szpitalny Oddział Ratunkowy.

Objawy udaru to:

• Nagłe splątanie, trudności z mówieniem lub rozumieniem mowy.
• Nagłe drętwienie lub osłabienie, szczególnie po jednej stronie ciała.
• Nagły silny ból głowy bez znanej przyczyny (głównie w przypadku udaru krwotocznego).
• Nagłe trudności z widzeniem jednym lub obydwoma oczami.
• Nagłe trudności z chodzeniem, zawroty głowy lub utrata równowagi lub koordynacji.

Magdalena Siraga