Jak rozszerzyć system zachęt dla zaszczepionych? Dr Dzieciątkowski odpowiada

Polacy podchodzą sceptycznie do tematu szczepionek na COVID-19. W listopadzie br. pojawił się sondaż Instytutu Pollster dla „Super Expressu”, w którym 47 proc. respondentów zadeklarowało, że nie będzie chciało się szczepić przeciwko koronawirusowi SARS-CoV-2. Ich zdaniem badania nad szczepionką trwały krótko, a mechanizm jej działania jest skomplikowany. Jak w takim razie zmienić nastawienie Polaków do szczepień?

Rząd zapowiedział, że szczepionka przeciw koronawirusowi SARS-CoV-2 ma pojawić się w styczniu. Minister zdrowia Adam Niedzielski zapewnił, że szczepionka będzie darmowa i dobrowolna. Osoba, która podda się szczepieniu, otrzyma tzw. Status Osoby Zaszczepionej. Dla Polaków nie jest jasne, jak skutecznie szczepionka przeciw COVID-19 skutecznie powstrzyma rozprzestrzenianie się koronawirusa SARS-CoV-2. Czy zaszczepieni mogą nadal zarażać?

- Szczepionka przeciwko SARS-CoV-2 to nie będzie panaceum, jak się wielu osobom wydaje. Nawet gdybyśmy natychmiastowo wyszczepili 100 proc. populacji, pandemia nie zniknie tak szybko, jak zgaszenie światła. W związku z tym im większy odsetek społeczeństwa będzie wyszczepiony, tym pandemia będzie cofała się prędzej – skomentował dr hab. Tomasz Dzieciątkowski z Katedry i Zakładu Mikrobiologii Lekarskiej WUM.

Szczepionka zahamuje pandemię?

Jak w tej całej sytuacji zadbać o bezpieczeństwo zarówno osób zaszczepionych, jak i tych, które są dopiero przed szczepieniem?

- Szczepionka ma za zadanie indukować przeciwciała przeciwko COVID-19. W związku z tym, jeżeli osoba zaszczepiona będzie miała zarówno przeciwciała, jak i - trudniej mierzalną - odpowiedź komórkową przeciw koronawirusowi, dojdzie do hamowania replikacji wirusa. Będzie on inaktywowany i niszczony – wyjaśnił dr hab. Tomasz Dzieciątkowski. Dodał, że „to duża szansa, że szczepionki zaczną hamować rozprzestrzenianie się wirusa w populacji, ale w jakim tempie, trudno jednoznacznie stwierdzić”.

Pakiet benefitów dla zaszczepionych

Polacy na razie są jednak sceptyczni wobec szczepionki na koronawirusa. Dr hab. Tomasz Dzieciątkowski twierdzi, że „Polacy podchodzą sceptycznie nie tylko do szczepionek przeciw COVID-19, ale ogólnie do szczepień”. Jak ich do tego zachęcić? - Cóż, nie wiem. To jest bardzo prosta i klarowna odpowiedź, dlatego że wynika poniekąd z tego, iż większość Polaków, którzy odmawiają szczepień, tak na dobrą sprawę nie ma nawet podstaw wiedzy biologicznej. W związku z tym edukację na temat szczepionek i szczepień należałoby rozpocząć jeszcze na poziomie szkoły podstawowej – powiedział w udzielonym komentarzu dla Poradnika Zdrowie.

Zdaniem resortu zdrowia benefity mają zmobilizować rodaków do szczepienia się przeciwko COVID-19. Z tych przywilejów będą mogły korzystać tylko te osoby, które przejdą pełne szczepienie, czyli przyjmą dwie dawki preparatu. Przypomnijmy, że będą one podawane w zastrzyku domięśniowym w odstępie 21 dni.

Największym bonusem szczepionki, jak powiedział prof. Andrzej Horban, główny doradca premiera do spraw koronawirusa SARS-CoV-2, jest ochrona przed ciężką chorobą i śmiercią. Dla ludzi starszych to powinna być wystarczająca zachęta. – W przypadku ludzi młodszych jest to, że nie będzie się transmitować zakażenie na swoich rodziców i dziadków, co pozwoli cieszyć się życiem rodzinnym przez dłuższy czas – zaznaczył.

Jak już wiemy, zaszczepionym przysługuje tzw. Status Osoby Zaszczepionej, który zapewni „minimalny pakiet” korzyści niemedycznych, takich jak:

1. zwolnienie z kwarantanny po kontakcie z osobą zakażoną,
2. zwolnienie z kwarantanny po podróży z krajów wysokiego ryzyka,
3. nieuwzględnienie osoby zaszczepionej w limitach spotkań rodzinnych i zgromadzeń.

Premier Mateusz Morawiecki zapewnił, że rząd bierze pod uwagę dodatkowe zachęty dla zaszczepionych, lecz to wymaga analizy.

Poniżej dalsza część artykułu. 

Zwolnienie z obowiązku noszenia maseczek?

Jak rozszerzyć system zachęt, pomijając już zadeklarowane benefity w narodowym programie szczepień? Czy bonusy typu tradycyjne wizyty u lekarza, wchodzenie bez limitu do sklepu, korzystanie m.in. z siłowni czy uczęszczanie do kin i teatrów, mogą zmotywować Polaków do szczepień? I czy ich udzielenie będzie bezpieczne ze względów epidemiologicznych?

- Pomysł tego typu benefitów na zasadzie takiej, że wchodzimy bez limitu do sklepu, jest trochę absurdalny. Jeśli są jakieś rygory sanitarne, to przepraszam bardzo, ale uważam, że powinny one dotyczyć absolutnie wszystkich bez wyjątku – stwierdził dr hab. Tomasz Dzieciątkowski.

Zwolnienie z obowiązku noszenia maseczek według dr hab. Tomasza Dzieciątkowskiego „to absurd”. Dlaczego? - Jako społeczeństwo powinniśmy być konsekwentni. Tutaj w tej kwestii brak noszenia maseczki, to nie jest żaden przywilej. To jest tylko dodatkowy problem. W przestrzeni publicznej osoba bez maseczki może być kontrolowana przez służby mundurowe, dlaczego tej maseczki nie nosi. W związku z tym jest to absurd. A może warto byłoby zrobić system voucherów na dodatkowe szczepienia, chociażby na przykład szczepienia przeciwko pneumokokom? Niemniej, to są kwestie dyskusyjne, które powinny być omawiane raczej na szczeblu ministerialnym – powiedział dr hab. Tomasz Dzieciątkowski.

W jego opinii najlepszym sposobem są albo stosowne programy edukacyjne, albo akcje medialne pokazujące, jak personel medyczny poddaje się szczepieniu. - Teoretycznie można byłoby na przykładzie nawołujących do szczepień byłych prezydentów Stanów Zjednoczonych, zrobić coś podobnego z udziałem rodzimych polityków. Aczkolwiek to z kolei mogłoby rodzić kontrowersje dotyczące upolitycznienia samej epidemii. Więc nie wiem, czy to byłoby dobrym pomysłem – podkreślił dr hab. Tomasz Dzieciątkowski. W swojej wypowiedzi wyraźnie zaznaczył, że „akcja dotycząca szczepień nie tylko przeciwko koronawirusowi SARS-CoV-2, ale szczepień jako takich, powinna zaczynać się już w szkole podstawowej”.

Anna Tłustochowicz