Jak będzie dalej rozwijać się pandemia COVID-19? Sprawdź scenariusze ekspertów!

„Kiedy ta pandemia się w końcu skończy?” albo „Czy uda się w 2021 roku osiągnąć dzięki szczepieniom przeciw COVID-19 odporność zbiorową?” są to pytania, które obecnie często padają. Interdyscyplinarny zespół doradczy ds. COVID-19 przy prezesie Polskiej Akademii Nauk przedstawił pięć hipotetycznych scenariuszy rozwoju pandemii na ten rok i najbliższe lata. Sprawdź, na co warto ewentualnie się przygotować!

Eksperci z interdyscyplinarnego zespołu doradczego ds. COVID-19 są przekonani, że te hipotetyczne scenariusze rozwoju mogą się zdarzyć z naukowego punktu widzenia i na wszystkie z nich powinniśmy być przygotowani.

5 hipotetycznych scenariuszy rozwoju pandemii

Oto hipotetyczne scenariusze rozwoju pandemii przygotowane przez naukowców.

1. Narodowy Program Szczepień przeciw COVID-19 zakończy się sukcesem w 2021 roku

Pierwszy ze scenariuszy wskazanych przez naukowców zakłada, że duża część społeczeństwa zostanie zaszczepiona przeciw koronawirusowi SARS-Cov-2 i dzięki temu osiągniemy odporność zbiorową. Scenariusz ten zakłada, że stopniowo zmniejszać się będą wtedy mogły restrykcje administracyjne oraz niepewność i strach ograniczające aktywność obywateli. Polska gospodarka powoli zacznie się wybudzać i wracać do aktywności. Ten optymistyczny scenariusz zakłada, że na przełomie lat 2021/2022 i w roku 2022 przypadki zachorowań na COVID-19 będą już sporadyczne, dzięki czemu będziemy mogli swobodnie podróżować do krajów, które opanują epidemię COVID-19.

2. Narodowy Program Szczepień przeciw COVID-19 nie zostanie pomyślnie zrealizowany w 2021 roku

Drugi scenariusz może się ziścić wtedy, jeśli zbyt wiele osób nie będzie chciało się zaszczepić. Przewiduje on, że epidemia w Polsce wciąż będzie trwać (być może z nieco mniejszym nasileniem w miesiącach letnich i większym w miesiącach jesienno-zimowych). A podróże do i z Polski będą czasowo ograniczane lub wstrzymywane. Eksperci spodziewają się, że w takiej sytuacji w wyniku stresu związanego z przedłużającą się pandemią, zaobserwujemy nasilenie objawów klinicznych fobii, lęku społecznego, depresji, zaburzeń psychotycznych i innych chorób psychicznych. Wzrośnie liczba samobójstw, samookaleczeń, i innych zachowań szkodliwych (nadużywanie alkoholu i substancji psychoaktywnych, agresja, przemoc). W takim scenariuszu gospodarka będzie trwać w stagnacji - rząd będzie zmuszony czasowo wprowadzać obostrzenia.

3. Odporność na COVID-19 nabyta dzięki szczepieniom będzie znikać po krótkim czasie

W trzecim scenariuszu przewiduje się, że w 2021 roku zaszczepi się większość społeczeństwa w Polsce. Choć początkowo zmniejszy to zachorowalność na COVID-19, to z czasem odporność zacznie zanikać. Liczba chorych na COVID-19 znów się więc odbuduje. Biorąca pod uwagę porady naukowców powinniśmy uważnie monitorować sytuację, systematycznie testować grupę losową reprezentatywną dla naszej populacji, a także wprowadzić strategię testów kontrolnych (co najmniej 300 testów na milion osób dziennie). W takiej sytuacji promowane muszą być środki ograniczające rozmiar epidemii, takie jak noszenie maseczek, przestrzeganie zasad higieny i odpowiedniego dystansu. Lokalne ogniska zakażeń muszą być szybko wygaszane choćby za pomocą obostrzeń. Uruchomiony będzie musiał być wtedy program szczepień przypominających.

4. W 2021 roku pojawią się warianty wirusa SARS-CoV-2 oporne na szczepionkę

Aby ten czwarty scenariusz się nie sprawdził, należy odpowiednio wcześnie zauważyć nowe warianty dzięki monitoringowi. Do tego skorzystać z nowej metodologii szybkiego tworzenia i modyfikacji szczepionki, zależnie od pojawiających się mutacji.

- Ponadto, można się spodziewać, że z czasem również sam wirus będzie się zmieniał w kierunku mniejszej wirulencji, aby w końcu stać się stosunkowo niegroźnym patogenem podobnym do sezonowych koronawirusów – wyjaśniają członkowie zespołu.

5. Atak zupełnie nowego patogenu w najbliższych latach

Naukowcy napisali, że „nie wszystkie groźne dla człowieka wirusy już poznaliśmy, wiele chorób jeszcze się nie ujawniło, a wiele innych jest uśpionych”. Rozważając, jeśli kolejna nowa choroba ujawni się przed stłumieniem epidemii COVID-19, wtedy przyjdzie nam walczyć równocześnie na dwóch frontach, i to z dwoma zupełnie innymi patogenami.

W opinii ekspertów polska gospodarka potrzebuje dwóch wielkich inwestycji: w ochronę zdrowia i ochronę przeciwepidemiczną, aby w przyszłości mogła wychodzić zwycięsko z kolejnych pandemii.

Do jakich wniosków doszli naukowcy?

1. Polska powinna przygotować się instytucjonalne na nowe zagrożenia epidemiczne

W Polsce powinna istnieć multidyscyplinarna instytucja ekspercka, która będzie odpowiedzialna za monitorowanie sytuacji epidemicznej na świecie. Ponadto jest konieczne m.in. unowocześnienie, wyszkolenie i dofinansowanie służb sanitarno-epidemiologicznych oraz wdrożenie sprawnego systemu zbierania danych o zagrożeniach epidemicznych czy procedur szczepienia. 

2. Rozwijać naukę i zaufanie do niej 

3. Zachęcić obywateli do współpracy i zbiorowej odpowiedzialności 

Warto wypracować te dwie wartości – szczególnie odpowiedzialność jako gotowość do tego, by być szczepionym. - Tylko tak możemy uniknąć niepotrzebnych ofiar w ludziach i gospodarce – stwierdzili eksperci

Interdyscyplinarny zespół doradczy ds. COVID-19 przy prezesie PAN tworzą: prof. Jerzy Duszyński, prof. Krzysztof Pyrć, dr Anna Plater-Zyberk, dr Aneta Afelt, prof. Małgorzata Kossowska, prof. Radosław Owczuk, dr hab. Anna Ochab-Marcinek, dr Wojciech Paczos, dr hab. Magdalena Rosińska, prof. Andrzej i dr hab. Tomasz Smiatacz.

Anna Tłustochowicz