Historia zakupów z apteki może uratować życie? Pomaga wykryć groźnego raka

Jeden z najgroźniejszych nowotworów, jakim jest rak jajnika, mógłby być wykrywany znacznie wcześniej. Obecnie nie istnieją jednak żadne badania przesiewowe, które by na to pozwoliły. Duże szanse na wcześniejsze wykrywanie nowotworu, który z roku na rok zabija coraz więcej kobiet, naukowcy widzą w aptecznych kartach lojalnościowych. Analiza zapisanych tam danych dała im wiele do myślenia.

Rak jajnika wykrywany jest z reguły w późnym stadium, dlatego charakteryzuje się wysoką śmiertelnością. Spośród 10 kobiet nie więcej niż 4 przeżywają pięć lat po leczeniu.

Powodem są nieoczywiste objawy, jakie daje ten nowotwór. Te, które pojawiają się najczęściej, takie jak pobolewanie w dole brzucha, uczucie ciągłego zmęczenia, wzdęcia, czy nietypowe krwawienia z pochwy oraz problemy z oddawaniem moczu bardzo długo mogą sugerować inny typ dolegliwości, kierując poszukiwanie przyczyn w zupełnie inną stronę.

Sytuację pogarsza fakt, że nie istnieją obecnie żadne powszechne testy przesiewowe, dzięki którym można byłoby wykryć ten nowotwór we wczesnym stadium.

Karty lojalnościowe z apteki mogą pomóc we wczesnej diagnozie

Według badania Cancer Loyalty Card Study (CLOCS), jakie przeprowadziła organizacja Cancer Research UK, we wcześniejszym wykrywaniu przypadków raka jajnika mogłyby pomóc dane z aptecznych kart lojalnościowych, dotyczące leków dostępnych bez recepty, zwłaszcza środków przeciwbólowych i wspomagających trawienie (np. leków zobojętniających).

Specyfiki takie często są stosowane w celu łagodzenia dolegliwości typowych również dla tego nowotworu - utraty apetytu, wzdęć czy bólu brzucha. Wiele kobiet kupuje je w lokalnych aptekach, zamiast pójść do lekarza - nie sądzą bowiem, że ich stan jest poważny.

Wiele kobiet na początku leczy się na własną rękę

Badanie objęło niemal 283 kobiety - u 153 zdiagnozowano raka jajnika. Naukowcy przeanalizowali dane ich aptecznych kart lojalnościowych - interesowała ich historia zakupów z ostatnich sześciu lat. Poproszono je również o wypełnienie krótkiej ankiety dotyczącej czynników ryzyka raka jajnika, odczuwanych objawów, liczby wizyt u lekarza rodzinnego w roku poprzedzającym skierowanie na badania lub diagnozę.

Analiza pokazała, że kobiety, u których wykryto ten nowotwór, zaczęły wyraźnie odczuwać objawy średnio 4,5 miesiąca przed diagnozą. U tych, które udały się z tego powodu do lekarza, pierwsza wizyta miała miejsce średnio 3,5 miesiąca przed postawieniem diagnozy.

Szczegółowa analiza historii zakupów zapisanych na karcie lojalnościowej wykazała, że kobiety, u których następnie wykryto raka jajnika, zaczęły częściej kupować leki przeciwbólowe i na niestrawność już na osiem miesięcy przed postawieniem diagnozy.

To, zdaniem naukowców sugeruje, że wiele kobiet leczy się w domu na długo przed tym, zanim uzna swoje objawy na tyle niepokojące, by pójść do lekarza.

 „Jak wiemy, wczesna diagnoza raka jajnika jest kluczem do zwiększenia szans na przeżycie, mamy nadzieję, że te badania mogą doprowadzić do wcześniejszego wykrycia objawów raka jajnika i poprawić możliwości leczenia pacjentów” - stwierdził jeden z autorów badania, dr James Flanagan z Imperial College w Londynie.  

Wyniki skomentował również dr David Crosby z Cancer Research UK. „Dzisiaj, w erze cyfrowej, żyjemy z bogactwem danych na wyciągnięcie ręki. Badania takie jak to są doskonałym przykładem tego, jak możemy wykorzystać te informacje w szczytnym celu i pomogą nam wcześniej wykrywać raka. To niewiarygodne, jak mały kawałek plastiku, który większość z nas nosi w portfelu, może pomóc kobietom nieświadomym tej groźnej choroby".

Katarzyna Hubicz