HCV zbiera żniwo w Polsce. Lekarze apelują o testowanie
W Polsce bez wprowadzenia programu testów przesiewowych na wirus zapalenia wątroby typu C (HCV) eliminacja tej choroby w ciągu najbliższych 500 lat będzie niemożliwa – alarmują eksperci. W przeciwnym razie, systematycznie będziemy zmagać się z rosnącą liczbą przypadków marskości wątroby, raka wątrobowokomórkowego oraz zgonów spowodowanych wirusowym zapaleniem wątroby typu C. Zakażenie wirusem HCV, który przenosi się głównie przez kontakt z zakażoną krwią, może nastąpić podczas zabiegów medycznych, wykonywania tatuaży, kolczykowania czy manicure, w sytuacjach, gdzie dochodzi do zranienia.
WZW C w Polsce - coraz większy problem
Jeśli w Polsce nie zostanie wdrożony program testów przesiewowych w kierunku wirusa zapalenia wątroby typu C (HCV), nie uda nam się go wyeliminować w ciągu kolejnych 500 lat – ocenili eksperci w piątek na spotkaniu prasowym w Warszawie.
Oznacza to, że będziemy mieć coraz więcej przypadków marskości wątroby i raka wątrobowokomórkowego związanego z wirusowym zapaleniem wątroby typu C (WZW C), a także coraz więcej zgonów z ich powodu - ocenili.
Eksperci przypomnieli, że wirusem HCV zakażamy się głównie poprzez kontakt z zakażoną krwią, zatem musi dojść do uszkodzenia tkanek, np. podczas operacji chirurgicznej, przetaczania krwi, pobierania krwi, ale też podczas wykonywania tatuażu, kolczykowania, czy podczas manicure, gdy dojdzie do zranienia.
- Zakażenie wirusem HCV jest groźne, ponieważ przez wiele, wiele lat przebiega bezobjawowo, a jednocześnie niszczy wątrobę.
Objawy, jeżeli występują, są kompletnie niecharakterystyczne, takie jak zmęczenie, senność, zaburzenia koncentracji, a większość z nas nie przywiązuje do nich wagi. Dlatego, jeżeli nie będziemy czynnie poszukiwać tego zakażenia, nie jesteśmy w stanie wcześniej go wykryć
– powiedziała prof. Małgorzata Pawłowska, kierująca Katedrą Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jak zaznaczyła, konsekwencje rozwijającego się WZW C są bardzo groźne - takie jak marskość i pierwotny rak wątroby.
Nawet 150 tys. osób zakażonych HCV w Polsce
Z danych, które przedstawił prof. Krzysztof Tomasiewicz, prezes Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, wynika, że w Polsce wirusem HCV zakażonych jest 0,5 proc. populacji ogólnej, czyli 145-150 tysięcy osób.
- Z tej liczby mamy tylko kilka proc. wykrytych przypadków – podkreślił hepatolog i specjalista chorób zakaźnych. Najczęściej WZW C dotyczy osób, które zakaziły się w latach 90. XX wieku oraz w latach 2000.
Do nowych zakażeń dochodzi głównie w populacjach niszowych – wśród osób stosujących narkotyki dożylnie czy donosowo oraz osób osadzonych w więzieniu.
6 chorób, które prowadzą do otyłości. Poznaj ich typowe objawy
- Nasza analiza danych z dużej części ośrodków leczących pacjentów z WZW C wskazuje, że przeważnie są to osoby młode - w wieku 30-50 lat
– powiedział prof. Robert Flisiak, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.
Dr hab. Jerzy Jaroszewicz, kierownik Katedry i Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach przypomniał, że w przypadku wykrycia WZW C możliwe jest zastosowanie bardzo skutecznego leczenia przeciwwirusowego.
Pozwala ono w ciągu 8-12 tygodni wyeliminować wirusa i wyleczyć z choroby aż 99 proc. pacjentów. Terapia jest wygodna w stosowaniu, dobrze tolerowana i bezpieczna.
Co powoduje HCV? Rak wątroby, marskość, śmierć
U osób niezdiagnozowanych i nieleczonych HCV powoli uszkadza wątrobę i może doprowadzić do rozwoju marskości i raka wątrobowokomórkowego.
W samym roku 2023 zarejestrowano około 2100 zgonów z powodu pierwotnego raka wątroby i kolejne 2000 zgonów w przebiegu marskości wątroby, wywołanych HCV.
Według dr. Jaroszwicza w Polsce aż 90 proc. pacjentów z rakiem wątroby umiera w ciągu roku od rozpoznania. Aż za 60 proc. przypadków tego nowotworu odpowiada wirus HCV.
Prof. Tomasiewicz przypomniał, że globalna strategia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), dotycząca HCV, zakłada zmniejszenie o 90 proc. nowych przypadków WZW C do 2030 r. i o 65 proc. liczby zgonów z powodu tej choroby.
Jednak z wyliczeń Polskiej Grupy Ekspertów HCV wynika, że jeśli jak najszybciej nie wprowadzimy powszechnego testowania w kierunku HCV w Polsce, to nie uda nam się uzyskać tego celu nawet do 2050 r.
Polecany artykuł:
- Filarem strategii eliminacji HCV jest aktywne szukanie osób zakażonych, bo z leczeniem WZW C sobie poradzimy, ponieważ mamy dostęp do wysoko skutecznych terapii, bardzo bezpiecznych, dobrze tolerowanych. U nas tego programu dotychczas nie ma, mimo że zabiegamy o niego od wielu, wielu lat.
– powiedziała prof. Pawłowska. Jak zaznaczyła, szansę na realizację strategii WHO mają kraje, w których istnieją narodowe programy przesiewowych badań HCV.
Jak zmniejszyć liczbę zakażeń HCV w Polsce?
Prof. Flisiak podkreślił, że aby skutecznie wykrywać HCV i zrealizować założenia strategii WHO, w Polsce co roku lekarze podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) powinni wykonywać ok. 3 mln testów na przeciwciała anty-HCV w populacji dorosłych pacjentów. To około 1-2 testy dziennie na jednego lekarza POZ.
- To znaczy, że u jednego – dwóch pacjentów na miesiąc, albo u jednego na dwa miesiące - zależnie od placówki - wynik testu byłby dodatni – powiedział specjalista. Ci pacjenci musieliby otrzymać skierowanie do specjalistycznej opieki, w celu wykonania testu potwierdzającego przewlekłe zakażenie HCV (HCV RNA).
Przypomniał, że obecnie lekarze POZ w ramach tzw. budżetu powierzonego wykonują ok. 80 tys. testów rocznie i liczba ta nie ulega zmianie. Rocznie wykrywane jest 3,5 – 4 tys. osób zakażonych HCV.
- Jeżeli będziemy testowali w takim tempie, jak obecnie, to przetestujemy wszystkich zakażonych dopiero za 500 lat. Przypomnę, że w tym roku obchodzimy 1000-lecie powstania państwa polskiego
– powiedział dr Jaroszewicz. Prof. Flisiak podkreślił, że zgodnie z zaleceniami Polskiej Grupy Ekspertów HCV powszechne testowanie w kierunku HCV powinno być prowadzone w placówkach podstawowej opieki zdrowotnej, w szpitalnych oddziałach ratunkowych (SOR) oraz wśród więźniów.
- Oczywiście najchętniej byśmy zalecali masowe skryningi, tak jak to zrobiono na Litwie. Ale przynajmniej zacznijmy od tych trzech miejsc
- podkreślił.Jak wyjaśnił, na Litwie udało się osiągnąć duży sukces w zwalczaniu HCV, ponieważ w ciągu 2-3 lat przetestowano tam 80 proc. populacji osób w przedziale wiekowym 30 - 65 lat.
Wszystkim osobom, u których wykryto WZW C, zapewniono leczenie. W ocenie prof. Flisiaka udało się to zrealizować, ponieważ lekarze POZ otrzymali zachętę finansową.
Tymczasem w Polsce nie udało się nawet wprowadzić skutecznie testów na HCV wśród osób osadzonych w więzieniu. - Pod tym względem jesteśmy w ogonie Europy - ocenił prof. Tomasiewicz.
Ile kosztuje test na HCV?
Eksperci zwrócili uwagę, że przy masowym testowaniu na HCV koszt pojedynczego testu kasetkowego byłby niewielki - ok. 5 zł.
Zaznaczyli, że liczą na pewien wzrost liczby testów w kierunku HCV w związku z wprowadzeniem programu profilaktycznego "Moje zdrowie", którego celem jest prowadzenie badań profilaktycznych u dorosłych Polaków od 20 roku życia.
W ich ocenie ze względu na pewne ograniczenia nie zastąpi on jednak masowych badań przesiewowych, które powinny być prowadzone w ramach Narodowego Programu Eliminacji HCV.
Podcasty
Playlisty tematyczne
