Ekspert: te leki nie znoszą upałów. Wyjaśniamy dlaczego

Wysokie temperatury plus leki równa się kłopoty - przynajmniej w części przypadków. Upały źle wpływają bowiem nie tylko na nasz nastrój czy samopoczucie, ale mogą również zmieniać działanie niektórych leków - nasilać je lub łagodzić. Dotyczy to również popularnych leków, które wiele osób przyjmuje na co dzień. Jak zatem przechowywać leki w upał i po czym poznać, że wysoka temperatura mogła zmienić ich właściwości?

Nie bez powodu w ulotkach większości leków jest zapisek, by "przechowywać je w temperaturze pokojowej" - a przy części preparatów zaznaczono wręcz, że wymagają, by trzymać je w ciemnym, chłodnym miejscu, najlepiej w lodówce.

Wysoka temperatura otoczenia może niebezpiecznie zmienić właściwości leków, przez co w niektórych przypadkach mogą stać się one wręcz zagrożeniem dla zdrowia.

Jak wysoka temperatura wpływa na leki?

Scott Hall, farmaceuta z Mayo Clini wyjaśnia, że wysokie temperatury mogą wpływać na siłę i skuteczność leków. Wiele z nich jest bowiem termolabilnych (tego określenia używa się w stosunku do związków chemicznych, których skuteczność zmniejsza się w podwyższonej temperaturze) - wystawienie ich na działanie upału może doprowadzić np. do rozkładu substancji czynnej lub procesów, które prowadzą do utraty aktywności biologicznej.

Innymi słowy, wysoka temperatura może zmienić właściwości leku, wpływając na substancję czynną lub substancje pomocnicze - na przykład zwiększając lub osłabiając jej działanie, co z kolei może mieć wpływ na skuteczność całego leczenia.

Dlatego zawsze trzeba zwracać uwagę na instrukcję przechowywania, zamieszczoną na opakowaniu lub na etykiecie - zazwyczaj górną granicą jest 25 st. Celsjusza.

Na opakowaniu lub w ulotce zazwyczaj widnieje jedna z kilku opcji:

• lek należy przechowywać w temperaturze do 25 st C lub w temperaturze pokojowej (co zwykle oznacza zakres 16-22 st C)
• lek należy przechowywać w warunkach chłodniczych (od 10 do 15 st C)
• lek trzeba przechowywać w lodówce (2-8 st C).

Te leki najbardziej nie lubią wysokich temperatur

Jak twierdzi Scott Hall, względnie odporne na wysokie (ale nie na ekstremalne) temperatury są leki w postaci tabletek. Ale nie wszystkie - upałów nie lubią np. leki hormonalne, antybiotyki i probiotyki.

Najbardziej wrażliwe są zaś leki w płynie - insulina czy analogi GLP-1, a także szczepionki, które wymagają transportu w warunkach chłodniczych, muszą być również przechowywane w lodówce. Upału nie znoszą również m.in. paski do glukometrów oraz plastry lecznicze - warto brać to pod uwagę, jeśli stosujesz je na co dzień.

Jak przynieść lek z apteki do domu w upalny dzień?

Jeśli na dworze jest naprawdę gorąco, a właśnie musisz iść do apteki zrealizować receptę, zanim z niej wyjdziesz, upewnij się, w jaki sposób możesz bezpiecznie donieść lek do domu. W przypadku preparatów, które muszą być przechowywane w lodówce - takich jak analogi GLP-1 we wstrzykiwaczach, czy probiotyki - zapewne uprzedzi cię o tym farmaceuta. Jeśli przyjmujesz je na co dzień, warto mieć przy sobie torbę termiczną z wkładem chłodzącym i w niej donieść lek do domu.

Specjalną aluminiową strunową torbę termiczną na lek można również kupić w aptece - kosztuje ok. 5 zł i przez pewien czas utrzymuje niską temperaturę, co pozwala donieść lub dowieźć lek do domu (ale nie można w niej przechowywać leku w aucie przez kolejnych kilka godzin). Farmaceuci uprzedzają, że takie opakowanie może być pomocne w trakcie transportu, który trwa nie dłużej, niż godzinę-dwie.

Jak prawidłowo przechowywać leki?

W aptekach stałej kontroli podlega temperatura i wilgotność powietrza. W domu nie ma zwykle takiej możliwości - nie jest to zresztą konieczne. Ważne, by leki były przechowywane w suchym, ciemnym i względnie chłodnym miejscu (a część z nich - w lodówce, zgodnie z informacjami na opakowaniu).

Najgorsze miejsca na domową apteczkę to kuchnia i łazienka, czyli pomieszczenia, w których zwykle jest wilgotno, i w których okresowo rośnie temperatura (np. w trakcie kąpieli czy gotowania). Najlepszym miejscem będzie chłodna, sucha szafka lub szuflada w pokoju, z dala od grzejnika lub okna. Wszystkie leki należy przechowywać w oryginalnych, szczelnie zamkniętych opakowaniach.

Po czym poznać, że upał zmienił właściwości leku?

Jeśli masz obawy, że wysoka temperatura uszkodziła lek, przez co mógł stracić on swoje właściwości, upewnij się najpierw, czy jest to preparat z listy leków termolabilnych. Jeśli tak - bezpieczniej będzie kupić nowy lek. Warto również skonsultować się w tej sprawie z farmaceutą - zwłaszcza, jeśli lek wygląda inaczej: uwagę powinny wzbudzić wszelkie różnice w kolorze, fakturze, kształcie, albo w smaku - każda z nich sprawia, że lek jest do wyrzucenia.

Katarzyna Hubicz