Eksperci biją na alarm. Nanoplastik może mieć bardziej destrukcyjny wpływ na nasz organizm

Coraz więcej naukowców ostrzega przed wszechobecnym w środowisku mikroplastikiem, tzw. cząsteczkami tworzyw sztucznych o średnicy mniejszej niż 5 milimetrów. Niektóre z nich mogą mieć rozmiary nanometrów i mowa jest wówczas o nanoplastiku. Jego cząsteczki, jak wynika z najnowszych badań, mogą zakłócać pracę ludzkich komórek. Wnioski analizy przeprowadzonej przez chińskich naukowców są zaskakujące.

Rosnący poziom zanieczyszczeń niepokoi naukowców i w związku z tym nieustannie badają wpływ mikrodrobin plastiku i nanoplastiku na zdrowie człowieka oraz wynikających z tego zagrożeń. Mikroskopijne cząsteczki plastiku dzieli się na dwie grupy: mikroplastik (cząsteczki są mniejsze niż 5 mm i można je zobaczyć gołym okiem) i nanoplastik (cząsteczki są mniejsze od 1 mikrometra i widoczne są jedynie przy użyciu standardowego mikroskopu).

Wyniki najnowszych badań, przeprowadzonych przez grupę chińskich naukowców z Hong Kong Baptist University, pokazują, że cząsteczki nanoplastiku o wielkości 80 nm mogą oddziaływać na działanie mitochondriów. Są one jednymi z najważniejszych organelli komórkowych, które znajdują się w komórce człowieka. Produkowane przez mitochondria paliwo określane jest jako trifosforan adenozyny (w skrócie: ATP) i stanowi energetyczną walutę życia.

Negatywny wpływ nanoplastiku na zdrowie

Celem analizy było wykazanie, jaki wpływ mają plastikowe cząsteczki, mierzące 80 nm, na funkcje mitochondrialne i szlak metaboliczny w ludzkich komórkach. Obserwacje na hodowlach ludzkich komórek odbywały się w warunkach laboratoryjnych z wykorzystaniem mikroskopu elektronowego i trwały dwa dni. Dodali do nich czysty plastik o długości 80 nm, który był pozbawiony "dodatkowych chemikaliów". Na podstawie tego uczeni wywnioskowali, że ekspozycja na te cząsteczki nie spowodowała masowej degradacji komórek. Jak wykazała analiza transmisyjnej mikroskopii elektronowej, cząsteczki mogły wniknąć do wnętrza komórek i spowodować w nich uszkodzenia mitochondriów.

Badacze przebadali substancje wytwarzane przez mitochondria i dzięki temu zauważyli, że im była większa ekspozycja komórek na działanie nanocząsteczek, tym mitochondria zwiększały produkcję "nietypowych" substancji. Miała o tym świadczyć nadprodukcja mitochondrialnych reaktywnych form tlenu. Zauważono również, że dochodziło do zmian potencjału błony mitochondrialnej oraz do tłumienia oddychania mitochondrialnego. To doprowadziło ich do wniosku, że nanoplastik powodował nieprawidłowy przebieg procesów, które zachodzą w komórkach.

Nanoplastik może zaburzać pracę ludzkich komórek – tak twierdzą badacze

Chińscy uczeni wyjaśnili w publikacji naukowej, że "uszkodzenia mitochondriów obserwowane w tej analizie mogą powodować nieprawidłowe funkcjonowanie komórek i ostatecznie tkanek narządów". Ich zdaniem to może świadczyć o negatywnym wpływie nanoplastiku na ludzkie narządy.

Zdaniem naukowców niekorzystny wpływ nanoplastiku na środowisko i zdrowie prawdopodobnie będzie większe niż te zamierzone w tym badaniu. Wysunęli taką tezę, uwzględniając, że zanieczyszczenie nanoplastikiem jest złożone ze względu na różnice w kształcie nanocząsteczek, wieku i długości współistnienia z innymi toksycznymi substancjami chemicznymi w środowisku. W związku z tym istnieje konieczność wgłębienia się w ten temat, by lepiej zrozumieć potencjalne niekorzystne skutki ekspozycji na nanoplastik u ludzi.

Anna Tłustochowicz