Druga dawka szczepionki na COVID-19: kiedy? Zasady, procedury, skuteczność

Druga dawka szczepionki przeciw COVID-19 zostanie ci podana w określonym terminie. Nie musisz się na nią zapisywać - data zostanie wyznaczona w trakcie pierwszego szczepienia. Warto jednak wiedzieć, że obecnie drugą dawkę szczepionki można przyjąć w dowolnym punkcie szczepień w Polsce. Odstępy między pierwszą, a drugą dawką zależą od rodzaju szczepionki. Ile zatem trzeba poczekać na drugą dawkę szczepionki Moderna, Pfizer, AstraZeneca? I czy kwalifikacja do drugiej dawki szczepionki wygląda tak samo, jak do pierwszej? Jakich skutków ubocznych można spodziewać się po drugim szczepieniu?

Spis treści

1. Druga dawka szczepionki w dowolnym punkcie szczepień 
2. Druga dawka szczepionki Pfizer BioNTech
3. Druga dawka szczepionki Moderna
4. Druga dawka szczepionki AstraZeneca
5. Druga dawka szczepionki: jak się przygotować?
6. Druga dawka szczepionki u ozdrowieńców
7. Druga dawka szczepionki - możliwe powikłania

Druga dawka szczepionki w dowolnym punkcie szczepień 

W przypadku szczepionek dwudawkowych druga dawka szczepionki przeciw COVID-19 kończy pełen cykl szczepień. Dwie dawki szczepionki otrzymają więc osoby zaszczepione preparatem Pfizer BioNTech, Moderna oraz AstraZeneca.

Zgodnie z tzw. ChPL (czyli charakterystyką produktu leczniczego) dopiero dwie dawki zapewniają określoną odporność na zachorowanie. To, jak wygląda schemat szczepień przeciw COVID-19 za pomocą preparatów AstraZeneca, Pfizer BioNTech i Moderna określa komunikat Ministerstwa Zdrowia z 6 marca 2021 roku w sprawie stosowanych schematów szczepieńprzeciw COVID-19. Od 17 maja 2021 r schemat ten ulegnie jednak zmianie, Ministerstwo Zdrowia zdecydowało bowiem o skróceniu odstępów między kolejnymi dawkami szczepionki.

Podczas drugiego szczepienia otrzymasz dokładnie tę samą szczepionkę - nie ma możliwości, by druga dawka została zastąpiona szczepionką innego producenta niż ta, którą podano w pierwszej dawce.

Od 1 lipca drugą dawkę szczepionki można przyjąć w dowolnym punkcie w Polsce - niezależnie od tego, gdzie podana została pierwsza dawka. Wystarczy w tym celu zadzwonić na infolinię i umówioną już wizytę przepisać na wizytę w dowolnym punkcie szczepień w Polsce. 

Można to również zrobić poprzez stronę www.pacjent.gov.pl, po zalogowaniu na Internetowe Konto Pacjenta - wystarczy zmienić umówioną wizytę na wizytę w wybranym przez siebie punkcie.

Druga dawka szczepionki Pfizer BioNTech

Zgodnie z informacją zawartą w Charakterystyce Produktu Leczniczego drugą dawkę szczepionki Pfizer należy podać po upływie 3 tygodni od podania pierwszej dawki.

Polskie rekomendacje są jednak inne: wytyczne Ministerstwa Zdrowia mówią, że druga dawka szczepionki mRNA Comirnaty podana zostanie w odstępie ok. 6 tygodni od pierwszej - odstęp między pierwszą a drugą dawką nie może być jednak dłuższy, niż 42 dni. Od 17 maja czas ten uległ zmianie i wynosił 35 dni, od 8 czerwca natomiast obowiązują nowe zalecenia Ministerstwa Zdrowia, zgodnie z którymi drugą dawkę szczepionki Pfizer można podać po upływie 21 dni (nie później jednak niż po 42 dniach) po podaniu pierwszej dawki.

Ministerstwo poinformowało też, że zgodnie z zaleceniami Zespołu ds. Szczepień Ochronnych i Rady Medycznej rekomendowany odstęp między dawkami szczepionki Comirnaty podawanej dzieciom od 12 lat wynosi 21 dni.

Druga dawka szczepionki Moderna

Producent szczepionki COVID-19 Vaccine Moderna zaleca w ChPL, by osoby zaszczepione tą szczepionką jej drugą dawkę otrzymały, gdy minie 28 dni. Zalecenia Ministerstwa Zdrowia wydłużyły jednak ten okres podobnie, jak w przypadku szczepionki Comirnaty.

Obecnie odstęp między pierwszą a drugą dawką szczepionki Moderna wynosi ok. 6 tygodni, nie może być jednak dłuższy niż 42 dni. Od 17 maja czas uległ zmianie i wynosił 35 dni. Od 8 czerwca zaś drugą dawkę szczepionki Moderna można podać  po upływie 28 dni od pierwszej (nie później jednak, niż po 42 dniach).

Druga dawka szczepionki AstraZeneca

Najdłuższa przerwa między pierwszą a drugą dawką szczepionki czeka te osoby, które zostały zaszczepione preparatem Vaxzevria Astra Zeneca. 

Druga dawka szczepionki AstraZeneca powinna, zgodnie z rekomendacją producenta, zostać podana w odstępie 4-12 tygodni od pierwszej. Ministerstwo Zdrowia rekomenduje, by drugie szczepienie tym preparatem odbyło się po około 12 tygodniach od pierwszego, przy czym odstęp między dawkami nie może być dłuższy, niż 84 dni.

Od 17 maja druga dawka tej szczepionki jest podawana po 35 dniach. Odstęp między pierwszą, a drugą dawką szczepionki nie może być dłuższy, niż 84 dni. 

Druga dawka szczepionki: jak się przygotować?

Druga dawka szczepionki nie wymaga szczególnych przygotowań. Podobnie jak przed pierwszym szczepieniem należy przyjechać kilka minut przed wyznaczonym terminem, po lekkim posiłku. Osoby, które przyjmują na stałe jakieś leki, mogą je zażyć (chyba, że lekarz zdecyduje inaczej). W dniu szczepienia nie wolno pić alkoholu.

Przed podaniem drugiej dawki szczepionki trzeba wypełnić również kwestionariusz kwalifikacji, który dostępny będzie w punkcie szczepień (warto więc mieć ze sobą swój długopis), można go również ściągnąć z tej strony, wydrukować i wypełnić w domu.

Druga dawka szczepionki u ozdrowieńców

Jak podanie drugiej dawki szczepionki wygląda w przypadku ozdrowieńców (również tych, którzy zachorowali na COVID-19 już po podaniu pierwszej dawki szczepionki)? Kwestię tę również regulują odpowiednie przepisy, konkretnie zaś - Rozporządzenie Rady Ministrów z 19 marca 2021 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.

Jak czytamy w dokumencie: "Osoby, które przebyły chorobę wywołaną zakażeniem wirusem SARS-CoV-2, są poddawane szczepieniu ochronnemu przeciwko COVID-19 w terminie nie wcześniejszym niż 3 miesiące od dnia uzyskania pozytywnego testu na obecność wirusa SARS-CoV-2. Wskazanie to dotyczy również pacjentów, którzy po otrzymaniu pierwszej dawki mieli dodatni wynik testu na obecność wirusa SARS-CoV-2. W tym przypadku drugą dawkę szczepionki otrzymują w terminie nie wcześniejszym niż 3 miesiące od dnia uzyskania pozytywnego testu na obecność wirusa SARS-CoV-2".

Są jednak wyjątki, które również wymieniono w tym rozporządzeniu. Powyższe zarządzenie nie dotyczy więc osób urodzonych w latach 1942-1951, a także osób powyżej 18. roku życia (ale urodzonych już po 1951 r), które z powodu stanu zdrowia narażone są na ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19. Do takich osób należą pacjenci:

• dializowani z powodu przewlekłej niewydolności nerek
• z chorobą nowotworową, u których po dniu 31 grudnia 2019 r. prowadzono leczenie chemioterapią lub radioterapią
• poddawane przewlekłej wentylacji mechanicznej
• po przeszczepach komórek, tkanek i narządów, u których prowadzono leczenie immunosupresyjne,
• u których zdiagnozowano chorobę nowotworową i zakwalifikowano do leczenia chemioterapią lub radioterapią, a nie rozpoczęto leczenia
• oczekujące na przeszczepienie w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 36 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. z 2020 r. poz. 2134).

Od 17 maja i to uległo zmianie - szczepienia ozdrowieńców będą możliwe nie po 90, lecz po 30 dniach od otrzymania dodatniego wyniku testu.

Druga dawka szczepionki - możliwe powikłania

Podobnie jak po pierwszym szczepieniu, tak i po przyjęciu drugiej dawki szczepionki możliwe są niepożądane odczyny poszczepienne. Dlatego po przyjęciu drugiej dawki szczepionki również trzeba pozostać w punkcie szczepień przez co najmniej 15 minut - to konieczne, by personel mógł zareagować, gdyby po szczepieniu wystąpiły jakiekolwiek silne efekty niepożądane.

Zazwyczaj są one jednak dużo łagodniejsze, niż te, z jakimi zaszczepieni mieli do czynienia po pierwszej dawce. Do najczęstszych efektów ubocznych po szczepieniu na COVID-19 zaliczany jest ból i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia, ból mięśni i głowy, złe samopoczucie, zmęczenie, a także gorączka, ból stawów, dreszcze.

Katarzyna Hubicz