Długowieczność to nie tylko geny. “Ryzyko przedwczesnej śmierci było o 78% wyższe”

Średnia długość życia w Polsce wynosi 78 lat, to sporo, ale okres pandemii wiele zmienił w tej kwestii. W krótkim czasie zmarło wielu także młodych ludzi, stąd często zastanawiamy się, co ma bezpośredni wpływ na długowieczność. Okazuje się, że nawet pomimo słabszych genów jesteśmy w stanie osiągnąć całkiem niezły wynik.

Na łamach czasopisma naukowego “BMJ Evidence Based Medicine” opublikowano wyniki badań poświęconych stylowi życia i temu jak wpływa on na długowieczność. Uzyskane analizy mogą zaskoczyć niejednego z nas, bo okazuje się, że nie można wszystkiego zrzucać na geny.

Co wpływa na długowieczność? Przyjrzyj się codzienności

Chińscy naukowcy z Zheijang University School of Medicine w Hangzhou biorąc pod uwagę poligenową ocenę ryzyka próbowali ustalić jak styl życia wpływa na długowieczność. Postanowili sprawdzić, czy codzienne nawyki i wybory są w stanie wydłużyć życie pomimo obciążeń genetycznych. W tym celu przeprowadzili analizę badań zebranych w brytyjskich Biobanku. Pod lupę wzięli dane dotyczące 353 742 dorosłych osób.

Na podstawie badań kohortowych określono ocenę ryzyka wielogenowego dla poszczególnych grup, a mianowicie dotyczącej prawdopodobnie długiego życia (20%), średnio długiego (60%), a także krótkiego (20%). 

Naukowcy chcieli sprawdzić, czy zdrowy styl życia pozwala osiągnąć upragnioną długowieczność. W związku, z czym pod uwagę brano niepalenie papierosów, ograniczone spożycie alkoholu, regularną aktywność fizyczną, jakościowy sen, właściwą masę ciała oraz stosowanie zdrowej diety.

W kolejnym kroku badanych podzielono na trzy kategorie:

• korzystny styl życia,
• średnio korzystny,
• niezdrowy.

Badanych obserwowano 13 lat. Spośród nich w tym czasie zmarły 24 239 osoby. Obserwacje wykazały, że badani z obciążeni genetycznie, niezależnie od tego, jaki styl życia preferowali, nadal byli bardziej narażeni na przedwczesną śmierć (o 21% bardziej) aniżeli osoby predestynowane genetycznie do dłuższego życia.

Natomiast przełomowym odkryciem okazał się fakt, że wśród osób prowadzących niekorzystny tryb życia ryzyko przedwczesnej śmierci wzrastało aż o 78%. Co więcej, dane były takie same niezależnie od predyspozycji genetycznych. To z kolei pokazuje, że niezdrowy tryb życia może przyspieszyć naszą śmierć nawet jeśli pochodzimy z rodziny długowiecznej i cieszymy się świetnymi genami.

Jaki jest przepis na długowieczność? Kluczowe są 4 czynniki

W drodze obserwacji naukowcom udało się ustalić, że nawet najlepsze geny nie pomogą jeżeli zwyczajnie obierzemy niezdrowy styl życia. Ryzyko przedwczesnego zgonu można jednak zminimalizować. Wystarczy przyjrzeć się codziennym nawykom i pamiętać o czterech podstawowych zasadach:

• nie palić papierosów,
• dbać o codzienną aktywność fizyczną,
• wybierać zdrową dietę,
• dbać o właściwą higienę snu.

Choć badania mają swoje ograniczenia, chociażby na poziomie pochodzenia (wyłącznie Europejczycy), czy momentu zmian wprowadzenia nawyków, to warto wziąć pod uwagę powyższe czynniki. Jeśli chodzi o rodzaj diety, to przypominamy, że za najzdrowszą uznaje się dietę śródziemnomorską.

Zdaniem autorów badań biorąc pod uwagę np. osobę w wieku 40 lat, która genetycznie posiada predyspozycje do skrócenia długości życia, to prowadząc zdrowy tryb życia, ma szansę wydłużyć średnią nawet o 5,5 roku. Ważne jest jednak to, aby dbać także o profilaktykę. Im wcześniej zmienimy styl życia, tym większa szansa na długowieczność.

Magdalena Siraga