Dieta wysokotłuszczowa może sprzyjać rakowi jelita grubego? Zaskakujące wyniki badań

Od kilkudziesięciu lat lekarze i dietetycy apelowali, i wciąż apelują o ograniczenie produktów spożywczych o wysokiej zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych. Dlatego, że tłusta dieta wpływa na większe ryzyko zachorowania na raka jelita grubego. Jak wynika z najnowszych badań naukowych, dieta wysokotłuszczowa może być uważana za czynnik rakotwórczy. O to postanowiliśmy dopytać onkologa dr n. med. Tomasza Lewandowskiego z Radomskiego Centrum Onkologii.

Spis treści

1. Rak jelita grubego a dieta wysokotłuszczowa
2. Lekarz komentuje wyniki badań naukowych
3. Inne czynniki rozwoju choroby nowotworowej
4. Jak obniżyć zachorowanie na raka jelita grubego?

Amerykańskie Centra Kontroli i Zapobiegania Chorób (ang. The Centers for Disease Control and Prevention) podaje, że oprócz epidemiologicznych i genetycznych czynników ryzyka zachorowania na raka jelita grubego należy brać pod uwagę czynniki związane z błędami dietetycznymi i stylem życia.

Zespół naukowców z Arizona State University pod okiem prof. Miyeko Mana zbadał, w jaki sposób dieta wysokotłuszczowa zwiększa ryzyko rozwoju raka jelita grubego. Wyjaśnił, że kiedy treść pokarmowa przedostaje się z żołądka do jelita, to wchodzi w interakcję z macierzystymi komórkami znajdującymi się w dolnych częściach krypt. Według badaczy te komórki mogą powodować powstawanie guzków jelitowych. Z tego względu, że przystosowują się do diety wysokotłuszczowej, przez co mogą zwiększać ryzyko zachorowania na raka jelita grubego. Co więcej, podczas badania odkryto też rolę receptorów (alfa, delta i gamma) aktywowanych przez proliferatory peroksysoomów (PPAR) w powstawaniu raka jelita grubego.

Rak jelita grubego a dieta wysokotłuszczowa

W kolejnym etapie badań naukowcy sprawdzili, który rodzaj z tych PPAR ma wpływ na ryzyko rozwoju choroby nowotworowej. Do jakich wniosków doszli?

Zaobserwowali, że w jelicie cienkim działa lipaza jelitowa i fosfataza alkaliczna, pod wpływem których tłuszcze rozkładają się do wolnych kwasów tłuszczowych i glicerolu. Następnie te wolne kwasy tłuszczowe, które pomagają stymulować receptory PPAR, aktywują geny odpowiedzialne za rozkład kwasów tłuszczowych. W rezultacie zwiększa się liczba komórek nabłonkowych krypt jelitowych, co za tym idzie guzków jelitowych, które mogą prowadzić do raka jelita grubego.

Jak podkreśliła prof. Miyeko Mana, w tym rozpatrywanym modelu dieta wysokotłuszczowa może być czynnikiem mogącym przyczynić się do powstania raka jelita grubego. Na razie jest to tylko hipoteza naukowa. Wyniki badań ukazały się na łamach czasopisma „Cell Reports”.

Lekarz komentuje wyniki badań naukowych

Naukowcy zatem sugerują, że dieta wysokotłuszczowa może napędzać wzrost populacji komórek macierzystych jelit. O wyjaśnienie wniosku badawczego poprosiliśmy onkologa dr n. med. Tomasza Lewandowskiego z Radomskiego Centrum Onkologii. Na początku zaznaczył, że „większość nowotworów jelita grubego wywodzi się z błony śluzowej, która ma bezpośredni kontakt z treścią znajdującą się w przewodzie pokarmowym, a niewłaściwa dieta stanowi jeden ze znanych czynników ryzyka zachorowania”.

– Znaczenie pracy prof. Miyeko Mana z Wydziału Biologii MIT polega na lepszym poznaniu mechanizmu wpływu diety bogatej w tłuszcze na komórki błony śluzowej jelita, a zwłaszcza komórki macierzyste. To ta grupa komórek, które stale się dzielą i tworzą kolejne pokolenia komórek błony śluzowej jelita. Aktywacja receptorów zwanych PPAR w komórkach macierzystych stymuluje mechanizmy ułatwiające zwiększone wykorzystanie tłuszczy przez komórki, co z kolei stymuluje ich dalsze podziały i większe wykorzystanie tłuszczy. W efekcie prowadzi do przyspieszonego namnażania się komórek, a im więcej podziałów, tym większe ryzyko powstania błędu tzw. mutacji, która może być początkiem nowotworu – szczegółowo objaśnił dr n. med. Tomasz Lewandowski w rozmowie z Poradnikiem Zdrowie.

Inne czynniki rozwoju choroby nowotworowej

Kontynuując swoją wypowiedź lekarz, podkreślił, że „otyłość i nadwaga są czynnikami wielokierunkowo sprzyjającymi rozwojowi nowotworów”. – Są one często wynikiem niewłaściwej diety, czyli bogatej w cukry i tłuszcze, zwykle wysokoprzetworzonej i zawierającej niewystarczające ilości warzyw i owoców, która sama w sobie jest czynnikiem ryzyka zachorowania – powiedział dr n. med. Tomasz Lewandowski. Dodał, że „otyłość i nadwaga sprzyjają zaburzeniom metabolicznym między innymi cukrów, co również może sprzyjać rozwojowi nowotworu, a ponadto ograniczają aktywność fizyczną, która może zmniejszyć ryzyko zachorowania”.

Jak obniżyć zachorowanie na raka jelita grubego?

Dr n. med. Tomasz Lewandowski zasygnalizował, że „w części przypadków znamy konkretne zespoły predyspozycji genetycznej np. polipowatość rodzinna lub zespół wrodzonego raka jelita grubego bez polipowatości”. – Występowanie chorób zapalnych jelita, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy raków jelita grubego u krewnych również sprzyja zachorowaniom. Jednak w ogromnej większości przypadków nie można stwierdzić, jaka jest ta jedna, konkretna przyczyna rozwoju nowotworu. W celu zmniejszenia ryzyka zaleca się ograniczenie spożycia czerwonego mięsa i wysoko przetworzonej żywności, a zwiększenie ilości owoców, warzyw i nabiału oraz aktywności fizycznej – dodał lekarz.

Anna Tłustochowicz