Czy polscy pacjenci doczekają się nowoczesnego leczenia schizofrenii?

Za nami konferencja Schizofrenia Forum 2018, która odbyła się 12 i 13 kwietnia w Muranowskim Centrum Kongresowym. Specjaliści rozmawiali o najpilniejszych potrzebach osób chorych na schizofrenię, a także o nadziejach, które niesie dla nich jutro - opieka psychiatryczna ma być bowiem jednym z priorytetów Ministerstwa Zdrowia.

Schizofrenia to psychotyczne zaburzenie psychiczne o przewlekłym przebiegu. Widzenie rzeczywistości przez chorego jest znacząco zniekształcone, a sam przebieg choroby - bardzo ciężki. Nieleczony lub niewłaściwie leczony pacjent ma znaczne trudności z codziennym funkcjonowaniem.

Schizofrenia silnie stygmatyzująca

Na schizofrenię choruje 385 tysięcy Polaków, z których aż połowa nigdy nie zostanie zdiagnozowana. Najczęściej diagnozę słyszą ludzie młodzi - osoby około 25.-30. roku życia, a szacunkowo na schizofrenię każdego roku zapada 15 na 100 000 osób.

Co więcej, wśród osób chorych na schizofrenię częściej dochodzi do prób samobójczych niż wśród ogółu populacji. To jedna z najbardziej stygmatyzujących chorób psychicznych, a samym chorym wyjątkowo trudno, ze względu na charakter zaburzenia, zjednoczyć się w walce o swoje prawa tak skutecznie, jak np. osobom po zawale serca czy chorym na nowotwory.

- Osobom chorym na schizofrenię trudno się zorganizować i mówić jednym głosem. W przypadku tych pacjentów bardzo liczyłbym na pomoc członków ich rodzin, którzy mogłyby występować w imieniu swoich bliskich. Warto jednak podkreślić, że coraz więcej osób ze zdiagnozowaną schizofrenią wraca do społeczeństwa: pracuje, zabiera głos w swojej sprawie. Ich lobbing też mógłby się przydać. Pamiętajmy, że to już nie są ludzie wyizolowani ze społeczeństwa, tylko tacy, którzy funkcjonują wśród nas - podkreśla obecny na konferencji dr n. med. Sławomir Murawiec.

Ku opiece środowiskowej

Jednym z największych wyzwań stojących przed systemem opieki psychiatrycznej w Polsce jest przejście z systemu opieki opartej na dużych szpitalach na opiekę środowiskową.

- Wielkie nadzieje wiążemy z programem pilotażowym, który polega na tym, że cały zespół specjalistów - psychiatra, psycholog, terapeuci idą do domu pacjenta, a nie wygląda to tak, że sam pacjent wysyłany jest do szpitala i tam czeka na poprawę. Niestety w tym ostatnim przypadku często działa mechanizm drzwi obrotowych: chory wraca do domu, a po pewnym czasie znów trafia do szpitala, ponieważ nie przestrzegał zaleceń, nie brał leków czy miał dostęp do środków psychoaktywnych - zaznacza prof. Jerzy Samochowiec, Kierownik Katedry i Kliniki Psychiatrii PUM.

Czy osoby chore na schizofrenię są widoczne dla decydentów?

Dostęp do leków długodziałających (LAI)

Oprócz opieki środowiskowej nadzieją dla pacjentów chorych na schizofrenię są również leki długodziałające LAI (od and. Long Active Injectable). Podawane są one w formie zastrzyków raz lub cztery razy w roku, co stanowi ułatwienie nie tylko dla samego pacjenta, ale i sprawujących nad nim opiekę bliskich. Nie muszą bowiem oni cały czas przypominać choremu o konieczności wzięcia tabletki.

Niestety, polscy pacjenci nie mają dostępu do leków LAI opartych na paliperydonie. To leki nowej generacji, dzięki którym chory nawet w fazie remisji funkcjonuje bardzo dobrze - może pracować, funkcjonować w rodzinie i społeczeństwie.

- W psychiatrii przyjaznej dla pacjenta ze schizofrenią brakuje dostępu do leków długodziałających, które pozwalałyby na stosowanie ich rzadziej niż raz w miesiącu. Pacjenci, którzy wymagają przewlekłego stosowania leków przeciwpsychotycznych stanowią niewątpliwe obciążenie dla osób najbliższych pacjentom, ponieważ ci nieustannie muszą pilnować przyjmowania przez nich tabletek. Tego, by nie nastąpiło zaostrzenie objawów choroby, gdyby leczenie przerwano. Podawanie domięśniowo leku o przedłużonym działaniu zdejmuje z rodzin chorych ciężar odpowiedzialności za leczenie farmakologiczne - wyjaśnia prof. Marian Wojnar, psychiatra, Kierownik Katedry i Kliniki Psychiatrycznej WUM.

Konferencja Forum Schizofrenia odbyła się już po raz 21. i była poświęcona w głównej mierze diagnozowaniu i leczeniu schizofrenii, ale także innych zaburzeń, m. in. depresji psychotycznej.