Czy masz drożne tętnice? Test Allena pomoże to ocenić

Dzięki temu badaniu można określić wydolność krążenia w obrębie kończyn górnych. Test Allena nie wymaga żadnego sprzętu diagnostycznego, zajmuje niewiele czasu, pacjent nie musi się również specjalnie przygotowywać. Na czym polega próba Allena i o czym świadczy jej wynik?

Celem testu Allena jest określenie, czy tętnice kończyn górnych są drożne, a krew przepływa przez nie prawidłowo. Badanie przepływu krwi w tętnicach zaopatrujących rękę może przeprowadzić każdy lekarz - a jego wynik pozwala ocenić wydolność krążenia. Na jego podstawie pacjent może być skierowany na dalszą diagnostykę lub zabiegi lecznicze.

Na czym polega test Allena?

Próba Allena polega na obserwacji krążenia kapilarnego w naczyniach włosowatych, które znajdują się w palcach. W trakcie badania lekarz mierzy czas, w jakim naczynia krwionośne wypełniają się krwią po tym, jak przez chwilę jej dopływ zostanie zablokowany. Jeśli czas ten jest zbyt krótki lub za długi, lekarz może stwierdzić, że doszło do upośledzenia krążenia i zdecydować o dalszej diagnostyce. 

Mrowienie i zimne palce to główne wskazania  

Mimo, że test Allena nie ma żadnych efektów ubocznych, nie jest wykonywany rutynowo. Lekarz zrobi go wówczas, gdy podejrzewa, że krążenie krwi w kończynach górnych jest zaburzone, do czego może dojść na skutek różnych przyczyn, np. w efekcie zapalenia tętnic, zakrzepicy, czy miażdżycy. Próbę Allena wykonuje się również w przypadku podejrzenia urazu tętnic, a także w sytuacji, gdy mogło dojść do ucisku tętnicy na skutek guza lub obrzęku. Do lekarza warto zgłosić się więc, jeśli odczuwasz mrowienie w palcach lub są one blade, zbyt jasna jest również skóra na dłoniach i są one zimne.

Wykonuje się go także przed niektórymi zabiegami lub procedurami diagnostycznymi (np. usunięciem ganglionu nadgarstka), zwłaszcza tymi, których powikłaniem może być zamknięcie lub uszkodzenie tętnicy, a także przed pomostowaniem aortalno-wieńcowym (czyli wszczepieniem by-passów) z wykorzystaniem tętnicy promieniowej i u pacjentów wymagających regularnych dializ - jeśli jego wynik jest nieprawidłowy, pacjent może nie zostać zakwalifikowany do zabiegu.  

Próba Allena trwa kilka minut

Test Allena wykonywany jest w dwóch próbach, a w trakcie każdej z nich przeprowadzane są określone czynności.

• Test Allena przeprowadza się na siedząco. Pacjent powinien siedzieć przy stole i oprzeć o blat grzbiet ręki zgiętej w łokciu pod kątem 45 stopni. W tej pozycji zaciska pięść na 30 sekund (mięśnie w trakcie skurczu "wypychają" krew z naczyń włosowatych.
• Następnie lekarz uciska rękę w odpowiedni sposób, zatrzymując dopływ krwi do dłoni z tętnicy promieniowej i łokciowej.
• Pacjent proszony jest o wyprostowanie palców - jego dłoń jest blada. 
• Lekarz zwalnia ucisk i mierzy czas, w jakim palce odzyskują swój normalny kolor. Ogląda wówczas dokładnie opuszki palców i ocenia barwę skóry pod płytką paznokciową, dlatego do badania trzeba zmyć lakier.

W zależności od podejrzeń co do stanu zdrowia lekarz może przeprowadzić test, w pierwszej próbie zwalniając ucisk z tętnicy łokciowej, a w kolejnej - z promieniowej, lub z obu naraz. 

Jak interpretować wyniki? 

Przyjmuje się, że czas powrotu krążenia, czyli odzyskania przez palce właściwej barwy, nie powinien przekraczać 5 sekund. Jeśli więc dłoń nabierze koloru w czasie do 5 sekund, wynik testu Allena jest prawidłowy (próba Allena jest ujemna). 

Nieprawidłowy test Allena to sytuacja, kiedy krew wróci do palców dopiero po upływie 5 sekund - a do tego czasu opuszki są blade, a skóra pod płytką paznokcia za jasna. To znak, że tętnica, której ucisk został zwolniony, nie pracuje prawidłowo. W takiej sytuacji lekarz powinien skierować pacjenta do dalszej diagnostyki - wskazane jest USG Dopplera, pozwalające ocenić pracę naczyń krwionośnych, a także angiografia z kontrastem, pozwalająca na ocenę poszczególnych elementów układu krążenia. Ich wyniki pozwolą postawić właściwą diagnozę.

Katarzyna Hubicz