Czy jeden drink może przyczynić się do uzależnienia? Naukowcy poznali działanie alkoholu na mózg

O alkoholizmie mówimy wtedy, gdy sięganie po kieliszek jest swego rodzaju przymusem. A co, jeśli na początku nie czujemy pociągu do alkoholu, ale jednak wypijemy tego jednego drinka? Według najnowszego badania opublikowanego w czasopiśmie PNAS wynika, że spożycie zaledwie jednego napoju alkoholowego może skłonić mózg do uzależnienia się od alkoholu.

Dotychczas niewiele było wiadomo na temat procesów neuronalnych, które pośredniczą w przejściu od okazjonalnego picia alkoholu do pełnego alkoholizmu. Naukowcy postanowili przyjrzeć się bliżej temu zagadnieniu, badając molekularne, komórkowe i behawioralne skutki pojedynczej dawki alkoholu u dwóch gatunków, które są często wykorzystywane jako modele do badania ludzkiego mózgu – myszy i muszek owocówek.

Nawet jedna dawka może być czynnikiem zapalnym

Wykorzystując ilościową spektrometrię mas, naukowcy przebadali ponad 2000 białek hipokampa w mózgach myszy po ekspozycji na etanol. W sumie zidentyfikowali 72 białka, które zostały dramatycznie zmienione przez spożywanie alkoholu.

Przykładowo, zmiany w białkach MAP6 i ankyrynie-G spowodowały skrócenie kluczowego odcinka ramion łączących neurony – znanego jako początkowy segment aksonu – przez co najmniej 24 godziny po ekspozycji na alkohol. Ponadto naukowcy zaobserwowali wyraźny wzrost ruchu mitochondriów do neuronów myszy, którym podawano etanol. Mitochondria dostarczają komórkom nerwowym energii, dlatego wzrost migracji prawdopodobnie będzie miał istotny wpływ na sposób funkcjonowania tych neuronów. To, w połączeniu ze zmianami morfologicznymi obserwowanymi w komórkach nerwowych wystawionych na działanie etanolu, sugeruje, że pojedyncze podanie alkoholu może wywołać zmiany w mózgu, które mogą stanowić podstawę alkoholizmu.

„Niektóre z obserwowanych przez nas zmian morfologicznych zależnych od etanolu mogą potencjalnie wpływać na tworzenie pamięci związanej z etanolem poprzez zniekształcenie równowagi połączeń synaptycznych” – tłumaczą badacze.

Badacze postanowili przetestować tę teorię na muszkach owocówkach, które preferowały etanol. Hamując białka kontrolujące migrację mitochondriów do neuronów dopaminy, naukowcy wyeliminowali uzależnienie zwierząt od alkoholu.

Wynik badania sugeruje więc, że jednorazowa ekspozycja na etanol może leżeć u podstaw neurologii uzależnienia. Takie mechanizmy mogą występować również u ludzi, jednak by uzyskać pewność w tym zakresie, niezbędne jest przeprowadzenie dalszych badań.

To niezwykłe, że procesy komórkowe przyczyniające się do tak złożonego zachowania nagrody są zachowane u różnych gatunków, co sugeruje podobną rolę u ludzi” – wyjaśniła autorka badania Henrike Scholz w oświadczeniu. „Mechanizmy te mogą nawet mieć znaczenie dla obserwacji u ludzi, że pierwsze zatrucie alkoholem w młodym wieku jest krytycznym czynnikiem ryzyka późniejszego zatrucia alkoholem i rozwoju uzależnienia od alkoholu”.

„Oznacza to, że identyfikacja trwałych zmian zależnych od etanolu jest ważnym pierwszym krokiem w zrozumieniu, jak ostre picie może przekształcić się w chroniczne nadużywanie alkoholu”.

Weronika Rumińska