Czy grozi ci POChP? Okazuje się, że wiele zależy od twojej płci

Przewlekła obturacyjna choroba płuc to poważne schorzenie, które - jeśli nie jest leczone - może prowadzić nawet do śmierci. Jej główną przyczyną jest palenie papierosów. Naukowcy właśnie odkryli, dlaczego na chorobę tę bardziej narażone są kobiety, nawet jeśli nie sięgały one po papierosy lub paliły je sporadycznie. Wyniki badania opublikowano w piśmie Radiology.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc - POChP - to jedna z najczęstszych chorób przewlekłych na świecie. Szacuje się, że na całym świecie choruje na nią ponad 250 mln osób, z czego w Polsce są ich niemal dwa miliony. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że do 2030 r POChP stanie się trzecią ogólnoświatową przyczyną zgonów.

Przyczyny i objawy POChP są już dobrze znane

Istotą przewlekłej obturacyjnej choroby płuc jest trwałe ograniczenie przepływu powietrza przez drogi oddechowe - proces ten stopniowo postępuje wraz z upływem czasu. Najważniejszą przyczyną POChP jest narażenie na dym tytoniowy, a także na inne szkodliwe czynniki obecne we wdychanym powietrzu, takie jak pyły, opary, produkty spalania drewna czy substancje drażniące.

Działają one szkodliwie na wyściełającą oskrzela błonę śluzową - w efekcie zwiększa się obecna w nich liczba komórek zapalnych i dochodzi do uszkodzenia tkanki oskrzeli, oskrzelików oraz płuc, a następnie do ich nieodwracalnego zniszczenia. Drogi oddechowe stopniowo ulegają zwężeniu. Daje to określone objawy: chory na POChP ma problemy z zaczerpnięciem oddechu, duszności, jest zmęczony, cierpi na silny, charakterystyczny kaszel. Nieleczona choroba może doprowadzić do niewydolności oddechowej, a w końcu do śmierci.

Mężczyźni chorują częściej, ale ryzyko jest wyższe u kobiet

POChP częściej diagnozuje się u mężczyzn, panowie częściej umierają również z powodu tej choroby. Jednak liczba przypadków zachorowań wzrasta szybciej u kobiet - odkryli badacze. Zdaniem naukowców ma to związek z różnicami strukturalnymi w budowie dróg oddechowych i płuc - u obu płci są one inne. Badacze odkryli, że nawet wśród dorosłych, którzy nigdy nie palili lub którzy wypalili mniej niż 100 papierosów w życiu, drogi oddechowe były mniejsze u kobiet - może to prowadzić do większego ryzyka chorób płuc. 

 „Częstość występowania POChP u kobiet szybko zbliża się do obserwowanej u mężczyzn, a choroby dróg oddechowych mogą leżeć u podstaw niektórych wysokich wskaźników POChP u kobiet, które obserwujemy” – powiedział główny autor badania, Surya P. Bhatt, MD, MSPH, współpracownik profesor medycyny, Oddział Medycyny Płuc, Alergii i Opieki Krytycznej na Uniwersytecie Alabama w Birmingham. „Kiedy drogi oddechowe zwężają się z powodu palenia papierosów, wpływ na objawy i przeżycie jest większy u kobiet niż u mężczyzn”. - stwierdził.

Naukowcy porównali dane pochodzące od niemal 10 tys. osób, uczestniczących w innym badaniu - genetycznej epidemiologii POChP, prospektywnym wieloośrodkowym, obserwacyjnym badaniu kohortowym obecnych i byłych palaczy, a także osób nigdy nie palących, w wieku od 45 do 80 lat (obserwacja i badania trwały od stycznia 2008 r do listopada 2020 r.) Oceniono m.in. budowę ich dróg oddechowych oraz ryzyko zachorowania na chorobę dróg oddechowych (a w przypadku zachorowania monitorowano stan pacjenta).

Tomografia komputerowa wykazała, że ściany dróg oddechowych były grubsze u mężczyzn, zaś po uwzględnieniu m.in. wzrostu oraz całkowitej pojemności płuc światło dróg oddechowych  było mniejsze u kobiet, niż u mężczyzn. Jak wyjaśniono, zmiana jednostki w każdym z mierników dróg oddechowych (wyższa ściana lub miara dolnego światła) skutkowała gorszą czynnością płuc, większą dusznością, gorszą jakością życia oddechowego, krótszą odległością 6-minutowego marszu i gorszym przeżyciem u kobiet w porównaniu z mężczyznami.

Jak zauważył główny autor badania, dr Surya P. Bhatt, różnica w wymiarach dróg oddechowych (po dostosowaniu ich do wzrostu danej osoby i rozmiaru płuc) istotnie wpływała na wyniki kliniczne u kobiet - zdaniem badaczy sugeruje to większą podatność pań na rozwój różnego typu schorzeń płuc, w tym właśnie POChP.

Katarzyna Hubicz