Co 3 minuty na gruźlicę umiera dziecko. Może być gorzej, bo USA wycofuje pieniądze
Zapomniana, lekceważona, traktowana jako dolegliwość znana co najwyżej z biografii osób sprzed stuleci. Tymczasem, rocznie zabiera z tego świata 10 milionów osób. Zmaga się z nią 1,25 dzieci poniżej 14 r.ż. Tylko połowa może liczyć na leczenie. Gruźlica w XXI wieku ma się dobrze i może mieć się coraz lepiej, bo pod znakiem zapytania stanęło dalsze finansowanie projektów WHO, po wycofaniu się USA z organizacji.
Gruźlica - statystyki
3 minuty – tyle czasu mija między jedną a drugą śmiercią dziecka na gruźlicę.
Dziś – 24 marca - Międzynarodowy Dzień Gruźlicy. Choroby, która przez lata wydawała się zapomniana.
Choroby, która ciągle zbiera żniwo, większe niż się spodziewamy.
To właśnie dzieci są grupą najbardziej narażoną na zachorowania i ich skutki.
WHO w najnowszym raporcie – z października 2024 r. - podaje: 10 milionów – to liczba osób, które rocznie zapadają na gruźlicę.
Najbardziej narażone są, jak wspomniano, dzieci. I osoby w uboższych krajach.
Jeśli chodzi o dzieci, szacunki WHO wskazują, że 1,25 mln rocznie zachoruje przed 14 r.ż. Diagnozę i leczenie otrzyma tylko co drugie z nich.
Gruźlica - zmiany w finansowaniu projektów
Lekarze bez Granic od 2022 obserwowali, dzięki programom gruźliczym i zmianom wytycznych WHO poprawę, jeśli chodzi o diagnostykę i leczenie. Teraz – z uwagi na zmiany w postawie i finansowaniu ze strony USA – te pozytywne zmiany mogą zostać zniwelowane.
Bo to USA do tej pory pokrywały połowę kosztów międzynarodowych projektów walki z gruźlicą. Brak funduszy ogranicza możliwości terapii i badań klinicznych.
Dr Cathy Hewison, szefowa grupy roboczej Lekarzy bez Granic ds. gruźlicy, skomentowała:
Przez lata byliśmy świadkami śmiertelnych w skutkach luk w dostępie dzieci do diagnostyki i leczenia gruźlicy w krajach, w których pracujemy. Dzieci zagrożone gruźlicą są często niezdiagnozowane lub diagnozowane zbyt późno.
W związku z niedawnymi cięciami funduszy pomocowych USA, luki w identyfikacji i leczeniu dzieci znów się pogłębią, co grozi cofnięciem wieloletnich postępów w opiece nad dziećmi chorymi na gruźlicę.
Dlaczego gruźlica jest tak groźna dla dzieci i osób z uboższych krajów? Choroba rozwija się najszybciej i najlepiej w osłabionych organizmach, u osób z obniżoną odpornością, nieożywionych. Może współwystępować w krajach, gdzie problemem jest również epidemia HIV/AIDS.
Polskie programy leczenia gruźlicy w 2025 roku
W Polsce od września 2022 trwa (i jesienią 2025 r. dobiega końca) ministerialny projekt pilotażowy ambulatoryjnego leczenia gruźlicy wielolekoopornej.
Koordynatorem jest warszawski Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, ze wsparciem WHO oraz Lekarzy bez Granic.
Schemat leczenia oparto na najnowszych rekomendacjach WHO:
- 6-9 mies. leczenia,
- hospitalizacja nie jest konieczna,
- leki podawane doustnie,
- skutki uboczne mniejsze niż w przypadku dawniej stosowanych leków
- pacjenci nie zarażają, dzięki czemu mogą pozostawać w środowisku domowym, rodzinnym, co jest bardzo cenne.
Wcześniej leczono pacjentów w szpitalach, hospitalizacje trwały nawet 24 miesiące, a pacjenci doświadczali większej liczby skutków ubocznych. Zmiana w schemacie leczenia to też duży sukces. Pozostaje pytanie o metody leczenia od jesieni 2025 r., bo na ten moment nie ma zatwierdzonego kolejnego projektu.
Dziecięce choroby zakaźne
Gruźlica – objawy, przyczyny, postaci i przebieg choroby
Objawy gruźlicy mogą się różnić w zależności od postaci choroby i stopnia zaawansowania zakażenia. Najczęściej dotyczą układu oddechowego, ale mogą także obejmować inne narządy. Gruźlica może mieć różne formy, zależnie od lokalizacji zakażenia i stopnia zaawansowania choroby.
Objawy ogólne to m.in. przewlekłe zmęczenie i osłabienie, niewyjaśniona utrata masy ciała, długotrwała gorączka (najczęściej niska, wieczorna), nocne poty, brak apetytu.
Gruźlica płuc i gruźlica pozapłucna
Gruźlica płuc jest najczęstsza, pierwotna - rozwija się po pierwszym zakażeniu prątkiem, popierwotna – to reaktywacja utajonego zakażenia w wyniku osłabienia odporności.
Gruźlica pozapłucna dotyczy ok. 20 proc. przypadków, może to być gruźlica węzłów chłonnych, gruźlica kości i stawów, gruźlica opon mózgowo-rdzeniowych, gruźlica układu moczowo-płciowego, gruźlica jelit.
Gruźlica prosówkowa to rozsiana postać choroby, obejmująca wiele narządów. Często przebiegająca ciężko.
Objawy gruźlicy. Czy silny kaszel to gruźlica?
Objawy gruźlicy płucnej to przede wszystkim przewlekły kaszel (początkowo suchy, później z odkrztuszaniem plwociny), krwioplucie (w zaawansowanych stadiach), ból w klatce piersiowej, duszność (zwłaszcza w późniejszym etapie choroby).
Objawy gruźlicy pozapłucnej są zależne od zajętego narządu:
- gruźlica węzłów chłonnych – powiększone, niebolesne węzły, często z tworzeniem przetok,
- gruźlica kości i stawów – ból, obrzęk, ograniczenie ruchomości,
- gruźlica układu moczowego – ból podczas oddawania moczu, krwiomocz, nawracające infekcje,
- gruźlica opon mózgowo-rdzeniowych – bóle głowy, sztywność karku, światłowstręt, zaburzenia świadomości,
- gruźlica jelit – bóle brzucha, biegunki, krwawienia z przewodu pokarmowego.
Jak można zarazić się gruźlicą?
Gruźlica jest chorobą zakaźną wywoływaną przez Mycobacterium tuberculosis (prątek Kocha). Główne drogi zakażenia to droga kropelkowa (najczęściej) – poprzez wdychanie bakterii uwalnianych przez chorego podczas kaszlu, kichania, mówienia, ale też droga pokarmowa – przez spożycie zakażonej żywności (np. mleka od zakażonych zwierząt) oraz droga kontaktowa -przez uszkodzoną skórę lub błony śluzowe. Tą ostatnią drogą do zakażeń dochodzi rzadziej.
Czynniki, które zwiększają ryzyka zakażenia to m.in. osłabiony układ odpornościowy (np. HIV, cukrzyca, nowotwory, niedożywienie), bliski i długotrwały kontakt z osobą chorą na gruźlicę, palenie tytoniu i alkoholizm, złe warunki socjalne i mieszkaniowe (np. przeludnienie, niedożywienie), stosowanie leków immunosupresyjnych (np. po przeszczepach, w leczeniu autoimmunologicznych chorób). Przebieg gruźlicy zależy od postaci choroby oraz odporności pacjenta.
Nieleczona gruźlica może prowadzić do trwałego uszkodzenia płuc, niewydolności oddechowej, gruźliczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, sepsy i zgonu w skrajnych przypadkach.
Podcasty
Playlisty tematyczne
