Chroni wątrobę, wspiera mózg, oczyszcza jelita. "Naturalny lek" masz pod nosem

Filiżanka kawy robi dla ciebie o wiele więcej, niż tylko rozprasza senność. Odkrycia naukowe pokazują, że regularne delektowanie się kawą (w umiarkowanych ilościach) może przynosić znaczące korzyści zdrowotne.

Prawie 80 procent dorosłych Polaków zaczyna każdy dzień od kawy. Choć przy jej "ulepszaniu" ulegamy preferencjom smakowym, warto wiedzieć, że największą zdrowotną moc ma klasyczna - mała czarna.

Większość z nas pija ją, by się rozbudzić (i tak, to jest używka), jednak mało kto wie, jakie korzyści dla zdrowia ze sobą niesie. Oczywiście, jeśli pita jest w umiarze. Nie tylko dodaje energii na start, ale również może stać się ogromnym sprzymierzeńcem w walce z różnymi chorobami typowymi dla współczesnego stylu życia.

Co daje codziennie picie kawy?

Oto lista mniej znanych zalet picia kawy, które mogą przekonać cię, że jest to napój warty uwagi nie tylko ze względu na smak.

1. Walka z cukrzycą typu 2. Badania wykazują, że spożywanie od 3 do 4 filiżanek kawy dziennie może obniżyć ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 o około 25%. Polifenole i kofeina zawarte w kawie odgrywają kluczową rolę procesie, stymulując produkcję hormonu jelitowego GLP-1, co z kolei sprzyja wydzielaniu insuliny po posiłku. Efekt termogeniczny kofeiny został również powiązany z redukcją wagi i ilości tkanki tłuszczowej, co wspomaga walkę z cukrzycą.
2. Korzyści dla wątroby. Spożycie kawy ma także pozytywny wpływ na wątrobę, oferując ochronę przed niealkoholowym stłuszczeniem tego organu. Badania ujawniły, że polifenole w kawie mogą zmniejszać ryzyko wystąpienia nowotworów wątroby, nawet u osób z przewlekłymi chorobami wątroby. Ponadto kofeina i polifenole mogą łagodzić niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby u osób z cukrzycą typu 2.
3. Profilaktyka nowotworów. Regularne picie kawy może również obniżyć ryzyko niektórych rodzajów nowotworów, w tym raka skóry, błony śluzowej macicy oraz czerniaka złośliwego. Badania dowodzą, że kawa może zmniejszać ryzyko raka jelita grubego, a u pacjentów poddawanych chemioterapii - obniżać śmiertelność nawet o 52%.
4. Dłuższe życie. Spożywanie od 3 do 5 filiżanek kawy dziennie może być związane z niższym ryzykiem śmiertelności z różnych przyczyn. Takie wnioski płyną z badań WHO, które wskazują na zdrowotne nawyki narodów o najdłuższej średniej długości życia, w tym na spożycie kawy.
5. Poprawa nastroju. Umiarkowane ilości kawy mogą delikatnie stymulować układ nerwowy, co przekłada się na lepszy nastrój i większą czujność. Badanie Institute for Scientific Information on Coffee (ISIC) przeprowadzone podczas pandemii Covid-19 potwierdza, że kawa może mieć korzystny wpływ na samopoczucie.
6. Lepsze wyniki sportowe. Kawa przed treningiem może zwiększyć siłę, wytrzymałość oraz prędkość, co jest korzystne nie tylko dla zawodowców, ale także amatorów sportu. Umiarkowane spożycie kawy pomaga również utrzymać równowagę płynów w organizmie i poprawia funkcje poznawcze.
7. Bezpieczeństwo na drodze. Picie kawy przed długą jazdą może poprawić koncentrację i zmniejszyć uczucie senności, co ma znaczenie dla bezpieczeństwa na drodze. Badania potwierdzają, że kawa może zmniejszać ryzyko różnych incydentów drogowych.
8. Zmniejszenie ryzyka nadciśnienia. Istnieją dowody na to, że regularne picie kawy może działać ochronnie przeciwko nadciśnieniu, szczególnie u kobiet. Prof. Artur Mamcarz podkreśla, że osoby z prawidłowo leczonym nadciśnieniem nie muszą rezygnować z kawy.
9. Regulacja pracy jelit. Kawa może odgrywać rolę w prawidłowym odżywianiu mikrobioty jelitowej i być korzystna dla funkcjonowania układu trawiennego dzięki zawartości błonnika i polifenoli, które działają jako prebiotyki. Prof. Ewa Stachowska zwraca uwagę na pozytywny wpływ kawy na mikrobiotę jelitową, co przekłada się na lepsze funkcjonowanie całego układu trawiennego. Dodatkowo kawa może przyspieszyć powrót do normalnej pracy jelit po operacjach brzusznych, bez wywoływania niepożądanych efektów ubocznych.
10. Ochrona przed chorobami neurodegeneracyjnymi. Regularne spożywanie kawy może obniżyć ryzyko rozwoju chorób takich jak Alzheimer i Parkinson. Badania wskazują, że kofeina i polifenole w kawie mają pozytywny wpływ na funkcje poznawcze, co może być szczególnie korzystne dla osób starszych. Polifenole mogą zmniejszać ryzyko choroby Alzheimera o 65% u osób prowadzących zdrowy styl życia, a regularne picie kawy przez kobiety przez wiele lat może rzadziej prowadzić do diagnozy choroby Parkinsona.

Co o kawie mówią badania?

Odkrycia naukowe z ostatnich lat rzucają nowe światło na korzyści zdrowotne płynące z umiarkowanego spożycia kawy. Od ochrony przed chorobami cywilizacyjnymi, poprzez wsparcie dla wątroby, profilaktykę nowotworów, aż po ochronę przed chorobami neurodegeneracyjnymi – kawa wydaje się być nie tylko źródłem przyjemności, ale także ważnym elementem zdrowego stylu życia.

Należy jednak pamiętać, że kluczowym słowem jest umiar, a wszystkie korzyści zdrowotne dotyczą umiarkowanego spożycia kawy bez dodatku szkodliwych słodzików czy nadmiernej ilości cukru. Zalecane jest także, aby osoby z określonymi schorzeniami, takimi jak nadciśnienie czy choroby serca, konsultowały spożycie kawy ze swoim lekarzem.

W świetle przedstawionych badań i opinii ekspertów kawa może być cennym dodatkiem do diety większości z nas. Nie tylko podnosi na duchu i zwiększa koncentrację, ale też przynosi szereg korzyści zdrowotnych, które mogą mieć znaczenie w długoterminowej perspektywie życia.

Ile kawy dziennie można wypić?

Program „Kawa i Zdrowie", uruchomiony w 2017 roku pod egidą Instytutu Żywności i Żywienia, teraz działającego jako Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Instytut Badawczy, został zapoczątkowany przez Fundację „Żywność, Aktywność Fizyczna i Zdrowie”. Jego głównym zadaniem jest podnoszenie świadomości o korzyściach zdrowotnych płynących z picia kawy oraz korygowanie błędnych przekonań na jej temat poprzez prezentowanie rzetelnych danych opartych o naukowe badania.

Kampania koncentruje się na przesłaniu „Od 3 do 5 filiżanek kawy dziennie. Codziennie. Dla zdrowia”, co jest w zgodzie z rekomendacjami Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), zgodnie z którymi dzienna dawka kofeiny nie powinna przekraczać 400 mg – co odpowiada właśnie 3 do 5 filiżankom kawy. Inicjatywa ta jest wspierana przez Rada Ekspertów naukowych.

Romana Makówka