Choruje na nią niemal 400 tys. Polaków. Objawy są nieoczywiste, więc wykonaj 2 badania

Diagnoza wielu chorób jest problematyczna. Zwłasza jeżeli zakładamy, że powinna występować jedna grupa objawów. Brak klasycznych dolegliwości może zmylić niejednego lekarza i pacjenta. Celiakia to przykład tego jak przez lata lecząc się na inne schorzenia nie mamy pojęcia o ich źródle. A konsekwencje mogą być fatalne.

Celiakia to choroba o podłożu autoimmunologicznym, na którą tylko w Polsce cierpi ok. 380 tys. ludzi. Choć głównie kojarzy się ją z dolegliwościami układu pokarmowego, to jednak aż w 90% przypadków chorym doskwierają pozajelitowe objawy. Dlatego często droga do postawienia właściwej diagnozy bywa trudna i żmudna. A wystarczy wykonać dwa proste badania.

Klasyczna czy nieklasyczna celiakia? Nie musisz mieć biegunki

Celiakia to choroba trzewna o podłożu genetycznym, która polega na całkowitym braku tolerancji glutenu. Kiedy choćby śladowa ilość tego białka dostanie się do organizmu chorego, dochodzi do niewłaściwej reakcji immunologicznej. 

A to z kolei sprawia, że uszkodzeniu ulegają różne tkanki, dochodzi do rozwoju stanu zapalnego, głównie w jelicie cienkim, a następnie zanikają kosmki jelitowe odpowiadające za wchłanianie składników odżywczych. Stąd u chorych pojawia się biegunka ze śluzem, dolegliwości układu pokarmowego, czy anemia. Jednak poza klasyczną formą choroby występuje także jej drugie oblicze.

O nieklasycznej celiakii mówimy wówczas kiedy pacjent boryka się z różnymi objawami spoza układu pokarmowego. Co więcej, ani jemu, ani często samemu lekarzowi nie przychodzi do głowy, by rozpocząć diagnostykę w tym kierunku. Dlatego chcemy zwrócić szczególną uwagę na takie objawy i schorzenia jak:

• choroby niedokrwienne serca,
• wczesna miażdżyca,
• wysoki poziom prób wątrobowych (transaminaz),
• senność,
• przewlekłe zmęczenie,
• częste infekcje,
• osłabienie odporności,
• krwawienia z nosa,
• niedorozwój szkliwa zębowego
• depresja,
• ADHD,
• zaburzenia nastroju,
• zaburzenia neurologiczne (padaczka, neuropatia obwodowa, zawroty głowy, migreny, mgła mózgowa),
• wczesna osteoporoza,
• choroby nerek,
• problemy z płodnością,
• choroba Dühringa (skórna postać celiakii, łuszczyca, AZS, pokrzywka).

Te wszystkie wyżej wymienione choroby i dolegliwości mogą skrywać jedną przyczynę - celiakię. To ona może stanowić źródło problemów i dopóki nie zostanie wykluczona, problem nie będzie rozwiązany do końca, a tylko zaleczany.

Warto także zaznaczyć, że celiakii towarzyszą takie inne choroby autoimmunologiczne takie jak choroba Hashimoto, cukrzyca typu I itd. Dlatego cierpiąc na jedno z tych schorzeń, warto sprawdzić, czy poza nim nie występuje również celiakia.

Te badania rozwieją wątpliwości. Zgłoś się do gastroenterologa

Podstawowym problemem jest fakt, że dostrzegając niepokojące objawy lekarz pierwszego kontaktu nie może zlecić nam badania krwi z oznaczeniem przeciwciał przeciw transglutaminazie tkankowej (tTG). A to dlatego, że wciąż nie ma go w koszyku świadczeń Narodowego Funduszu Zdrowia. 

Niemniej może skierować nas do gastroenterologa, a ten chcąc wykluczyć celiakię, może skierować nas do szpitala i tam mając do dyspozycji szereg narzędzi, sprawdzić co jest przyczyną naszych dolegliwości.

Jeśli jednak zależy nam, by nieco przyspieszyć ten proces, to korzystając z ofert laboratoriów, możemy na własną rękę wykonać badanie krwi. W tym celu należy sprawdzić poziom przeciwciał anty-tTG IgA i anty-tTG IgG. Jeśli wynik będzie na poziomie poniżej 20 RU/ml to możemy wykluczyć celiakię. W każdym razie w przypadku dzieci ten wskaźnik jest ostateczny i ni wykonuje się badań endoskopowych. 

Natomiast jeżeli wynik wskaże na przekroczenie norm, lekarz wystawia skierowanie na gastroskopię z pobraniem wycinka. Dzięki temu jest w stanie ocenić czy ma do czynienia z celiakią, sprawdzić stan jelit i poziom zaniku kosmków jelitowych na podstawie pobranego materiału.

Pod żadnym pozorem nie wolno lekceważyć celiakii. Nieleczona prowadzi do szeregu powikłań w tym wczesnej osteoporozy. Co więcej, nieprzestrzeganie ścisłej diety bezglutenowej znacznie zwiększa ryzyko występowania nowotworów układu pokarmowego. 

A chłoniak jelita cienkiego zagraża chorym nawet 40 razy bardziej niż reszcie populacji. W grę wchodzą także zaburzenia psychiczne, czy problemy z płodnością, czy skłonność do poronień.

Magdalena Siraga