Choroba Willisa-Ekboma nasila się nocą. Nieuleczalne schorzenie może dotknąć co piątą kobietę

Choroba Willisa-Ekboma znana także jako Zespół Niespokojnych Nóg, w skrócie RLS. Wbrew temu co sądzą niektórzy, nie jest to wyimaginowany problem tylko po to, by znowu ktoś pobiegł do apteki. Tego rodzaju schorzenie jest nieuleczalne i potrafi naprawdę uprzykrzać życie. Wyjaśniamy, co pomaga redukować uciążliwe objawy.

Zespół niespokojnych nóg to schorzenie o podłożu neurologicznym. Szacuje się, że dotyka ok. 7% ludzi. Medycyna do tej pory nie potrafi wskazać przyczyny, ale zauważono, że RLS może mieć skłonności dziedziczne. Część neurologów jest jednak zdania, że objawy choroby Willisa-Ekboma mogą być powiązane dopaminą, która bierze udział w kontrolowaniu mięśni.

Objawy zespołu niespokojnych nóg. Po czym poznać RLS?

Jak już wspomnieliśmy RLS jest chorobą nieuleczalną, a to oznacza, że pacjenci są zmuszeni nauczyć się żyć z jej objawami. Głównym symptomem jest nieodparta, a wręcz przytłaczająca potrzeba poruszania nogami. Chorym towarzyszą także takie dolegliwości jak:

• bóle nóg,
• uczucie pełzania,
• świąd,
• uczucie ciągnięcia,
• pulsowanie nóg.

Wymienione objawy RLS najczęściej nasilają się wieczorami lub nocą, a jak wskazują specjaliści, nie muszą się one ograniczać wyłącznie do nóg. Zaobserwowano, że u niektórych chorych występują również mimowolne ruchy ramion.

Zespół niespokojnych nóg w nocy. Dlaczego objawy nasilają się w trakcie snu?

Zespół niespokojnych nóg może mieć zarówno łagodny, jaki i umiarkowany, ciężki, a nawet bardzo ciężki przebieg. Niemniej ten stan łączy jedno, a mianowicie fakt, że objawom przypisuje się dobowy charakter. Oznacza to, że mogą być zauważalne przez całe 24 godziny. Niemniej neurolodzy wskazują, że szczyt dolegliwości pojawia się nocą.

Powodem może być fakt, że to właśnie wtedy melatonina, czyli hormon, który umożliwia nam zasypianie, jednocześnie redukuje poziom dopaminy, ważnego neuroprzekaźnika wpływającego na ruchy mięśni, ale i na nasz nastrój. Ze względu na fakt, że dopamina także nocą kontroluje nasze mięśnie, to jej zbyt niski poziom może przyczyniać się do występowania mimowolnych ruchów. Można to zauważyć np. u osób, które właśnie zasypiają.

Wtórny czy pierwotny RLS? Przyczyny

Diagnoza zespołu niespokojnych nóg polega głównie na ocenie historii medycznej pacjenta i zgłaszanych przez niego objawów. Natomiast na przestrzeni lat zauważono, że choroba ta może mieć zarówno pierowtny jak i wtórny charakter. A zatem możemy ją odziedziczyć, i wystarczy do tego jedna “wadliwa” kopia chromosomu, aby pojawiły się objawy jak u innych członków rodziny. 

Natomiast u pozostałych pacjentów RLS może być skutkiem innych chorób takich jak:

• niedokrwistość z niedoboru żelaza,
• przewlekła choroba nerek,
• cukrzyca,
• choroba Parkinsona,
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• niedoczynność tarczycy,
• fibromialgia. 

Lekarze dostrzegli również, że Istnieje również związek między zespołem niespokojnych nóg a ciążą. Okazuje się, że już u 1 na 5 kobiet w ciąży występują objawy RLS podczas ostatniego trymestru, choć nie wyjaśniono, co stanowi przyczynę. W przypadku ciężarnych zespół niespokojnych nóg zazwyczaj mija po porodzie.

Jak radzić sobie z objawami RLS?

Badania opublikowane 1 stycznia 2025 roku na łamach Journal Clinical Sleep Medicine wykazały, że zarówno palenie papierosów jak i picie alkoholu mogą nasilać objawy RLS. Dlatego jeżeli szukasz sposobu na to jak zredukować dolegliwości spróbuj zmienić dotychczasowy styl życia, bo to może pomóc. 

Z kolei inne badania, przeprowadzone wcześniej, bo w 2023 roku i opublikowane przez Jounral of the International Parkinson and Movement Disorder Society sugerują, że w łagodzeniu objawów zespołu niespokojnych nóg przydatne i skuteczne są poranne ćwiczenia. 

Natomiast wykonywanie ćwiczeń wieczorem może skutkować nasileniem dolegliwości. Stąd warto dobrze rozplanować aktywność fizyczną, by ostatecznie nie doszło do tego, że zamiast sobie pomóc, zwyczajnie zaognisz problem.

Poza zmianą stylu życia pacjenci mogą liczyć na pomoc farmakologiczną. Celem leczenia jest złagodzenie objawów. W pierwszej kolejności pacjent wykonuje badania krwi, ponieważ może się okazać, że ma niedokrwistość z niedoboru żelaza. A to z kolei obniża poziom dopaminy, i może powodować wtórną postać RLS. 

Wówczas lekarz po ocenie wyników może zalecić określoną dietę, ale także wdrożyć suplementację. Niestety dowody na skuteczność suplementów wciąż są niejednoznaczne, a zatem choć mogą być korzystne w przypadku danej osoby, u innej mogą nie przynieść żadnych, lub oczekiwanych rezultatów.

W przypadku umiarkowanego, ciężkiego lub bardzo ciężkiego stany RLS neurolog może zdecydować o wdrożeniu terapii gabapentyną. To lek przeciwdrgawkowy stosowany u chorych na padaczkę oraz w celu leczenia obwodowego bólu neuropatycznego. 

Natomiast w odniesieniu do niektórych pacjentów może być skuteczny również w redukowaniu objawów zespołu niespokojnych nóg i poprawić ich jakość życia. Dzieje się tak, ponieważ substancja wpływa na pracę komórek nerwowych w mózgu, zmniejszając ich aktywność.

Lekarz specjalist może zadecydować również o wdrożeniu terapii z wykorzystaniem antagonistów dopaminy. Są to leki stosowane głównie u osób z chorobą Parkinsona. Ich zadaniem jest aktywacja dopaminy, co może pomóc w zmniejszeniu objawów RLS. Niemniej skutkiem ubocznym przyjmowania preparatów, mogą być zaburzenia snu. Tego rozwiązania nie poleca się przede wszystkim kobietom w ciąży i karmiących piersią, ponieważ może dojść do zatrzymania laktacji.

Magdalena Siraga