Badanie krwi na raka jelita grubego? "Wysoka skuteczność" nowej metody

Eksperymentalne badanie krwi wykonano w grupie 40 tys. pacjentów w Stanach Zjednoczonych. Celem było zweryfikowanie, czy taka metoda może być równie skuteczna co kolonoskopia, czy badanie kału na obecność krwi. Wyniki zaprezentowano w trakcie Sympozjum Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej ds. Raka Przewodu Pokarmowego 2025.

Jakie badania na wykrycie raka jelita grubego?

Przede wszystkim w celu diagnostyki raka jelita grubego wykonuje się kolonoskopię oraz badanie kału na obecność krwi, lub na krew utajoną. Możliwe jednak, że w niedalekiej przyszłości będzie szansa, aby wykryć tę chorobę na podstawie badań krwi. Nowatorskie odkrycie jest wynikiem prac naukowców z centrum medycznego Kaiser Permanente Oakland Medical Center oraz specjalistów z dziedziny biotechnologii. 

Badania prowadzono w 200 placówkach na terenie Stanów Zjednoczonych od maja 2020 do kwietnia 2022. Wzięło w nim udział ponad 40 000 uczestników w wieku od 45 do 85 lat. Każda z tych osób należała do grupy średniego ryzyka wystąpienia raka jelita grubego. Przed wykonaniem kolonoskopii wszystkim osobom pobrano krew. Następnie zarówno raporty na temat kolonoskopii jak i wyniki histopatologiczne były oceniane przez patologa.

Z kolei próbki krwi przetwarzano osobo, nie znając wyników kolonoskopii. Naukowcy weryfikowali czułość raka jelita grubego, swoistość sygnałów molekularnych zaawansowanej neoplazji jelita grubego (ACN) oraz ujemną, a także dodatnią wartość predykcyjną dla ACN. 

Dla lepszego zrozumienia wyjaśniamy, że ujemna wartość predykcyjna określa prawdopodobieństwo, z jakim dana osoba za sprawą negatywnego wyniku testu nie jest chora na raka jelita grubego. Natomiast dodatnia wartość predykcyjna określa stopień prawdopodobieństwa, z jakim osoba z dodatnim wynikiem posiada schorzenie.

W kolejnych etapach analizy próbek krwi naukowcy sprawdzali również czułość dla zaawansowanych zmian przednowotworowych. Należy podkreślić, że do kohorty walidacji, czyli odrębnej grupy w celu oceny wydajności i dokładności testu włączono kolejne 32 731 osób.

Autorzy badań wyjaśniają, że spośród walidacyjnej grupy kohortowej aż 27 010 z nich, czyli 82,5% miało możliwe do oceny próbki krwi oraz wyniki kolonoskopii.

Badania krwi na raka jelita grubego? Obiecujące wyniki

Opisane wyżej badania przyniosły obiecujące rezultaty. Jak wyjaśnia główna badaczka dr Aasma Shaukat, gastroenterolog z NYU Grossman School of Medicine eksperymentalne badania krwi wykazały 81% skuteczności pod względem wykrywania raka jelita grubego u osób chorych. Co więcej, nowatorskie rozwiązanie wykazało aż 90% skuteczności w zakresie wykluczania choroby u osób zdrowych. 

Ten test krwi stanowi nowe narzędzie w naszym zestawie opcji badań przesiewowych raka jelita grubego

- powiedziała w komunikacie prasowym dr Pamela Kunz, szefowa onkologii medycznej GI w Yale School of Medicine.

Autorki dodają, że pozyskane dane świadczą o tym, że proste badanie krwi może stanowić wygodną, a zarazem skuteczną opcję badań przesiewowych w kierunku występowania raka jelita grubego w populacji o średnim ryzyku. Kolejnym krokiem będzie weryfikowanie długoterminowego wpływu badań krwi na przesiewową diagnostykę raka jelita grubego.

Jak wykryć raka jelita grubego bez kolonoskopii?

Niektórzy ze względu na strach czy wstyd przed kolonoskopią szukają rozwiązań, które pomogą wykryć raka jelita grubego w inny sposób. Pomocne będzie badanie kału na krew utajoną, niemniej wynik nie zawsze jest trafny i lekarze nie raz zalecają powtórzenie badań. 

Dostępne, acz odpłatne jest również badanie krwi, a mianowicie antygenu karcynoembrionalnego (CEA) w kierunku stężenia markera typowego dla nowotworu jelita grubego. Znaczący wzrost może być sygnałem obecności i rozwoju łagodnych lub złośliwych zmian nowotworowych, ale nie tylko. Wynik może świadczyć o innych problemach zapalnych jelit takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna, czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

Dlatego niezmiennie apelujemy, aby nie bać się kolonoskopii, ponieważ to ona na ten moment stanowi tzw. złoty standard w diagnostyce raka jelita grubego. Poza tym można ją wykonać na NFZ w znieczuleniu ogólnym, jeżeli anestezjolog nie będzie widział przeciwwskazań. Więcej na ten temat przeczytasz w materiale polecanym poniżej.

Magdalena Siraga