Badania przesiewowe narządów zmysłów - profilaktyka i oszczędność

Programy badań przesiewowych są najlepszym przykładem szeroko rozumianego myślenia o wczesnej profilaktyce schorzeń narządów zmysłów, które mają wpływ na rozwój człowieka i jego komunikację z otoczeniem. Problem wad słuchu stał się chorobą cywilizacyjną.

Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu, we współpracy z licznymi ośrodkami krajowymi i zagranicznymi, stworzył podwaliny pod programy badań przesiewowych – opracował metody, procedury i urządzenia służące do ich przeprowadzania.

Badania przesiewowe słuchu objęły już populację ponad 1 mln dzieci ze szkół podstawowych w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich na terenie całej Polski, populację 7 i 12 latków w Warszawie oraz wielu miastach w Polsce.

Na podstawie dotychczas przeprowadzonych badań przesiewowych wśród polskich uczniów wykazano, że nawet co 5-6 dziecko może mieć problemy ze słuchem, które znacząco mogą utrudniać rozwój oraz stanowić przyczynę trudności w nauce.

Specjaliści zwracają uwagę, że aż 60% rodziców uczniów, u których badania wykazały nieprawidłowości nie podejrzewało takiego problemu swoich dzieci.¹ Zaburzenia słuchu mają istotne znaczenie dla rozwoju dziecka i wyników nauczania. Uzyskane wyniki potwierdziły dużą skalę tego schorzenia wśród dzieci w wieku szkolnym.

- Wdrożenie wczesnej interwencji medycznej u dziecka z zaburzeniami słuchu o różnej etiologii oznacza szybsze usprawnienie drogi słuchowej zapewniającej lepszą komunikację z otoczeniem oraz oszczędność finansową dla pacjenta i systemu opieki zdrowotnej - mówi prof. nadzw. dr. hab. n. med. mgr zarz. Piotr H. Skarżyński.

Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu wraz z partnerami od wielu lat prowadzi także zagraniczne pilotażowe programy badań przesiewowych wśród dzieci w wieku szkolnym. Dzięki powołanemu Międzynarodowemu Konsorcjum Badań Przesiewowych Słuchu projekty prowadzone są m.in. w Armenii, Kirgistanie, Mołdawii, Rumunii, Senegalu, Tadżykistanie i na Wybrzeżu Kości Słoniowej.²

Badania wskazują jednoznacznie, że skala problemu z narządem słuchu wśród dzieci jest bardzo duża, zaś programy badań przesiewowych należałoby wdrożyć w tych krajach jako standardową procedurę. Dla przykładu, w Abidżanie, na Wybrzeżu Kości Słoniowej, w grupie 130 dzieci – aż u 28% wykryto nieprawidłowości w funkcjonowaniu słuchu.³

Porównanie wyników badań z różnych kontynentów (Azja/Afryka) wskazało, że choć wszędzie skala problemów jest duża, bowiem nieprawidłowe wyniki uzyskało od 13% do 48% badanych dzieci, to jednak najwięcej zaburzeń słuchu odnotowano w Afryce.⁴

I podobnie jak w Europie - w większości przypadków rodzice nie byli świadomi, że ich dzieci mogą cierpieć z powodu takich dysfunkcji.

Jak pokazują doświadczenia Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu wiele cennych informacji o stanie zdrowia pacjentów płynie także z badań innych zmysłów, np. węchu. Przeprowadzone w 2017 r. badanie wykazało, że dysfunkcja węchu może przyczynić się do znacznego pogorszenia jakości życia pacjentów.

W badaniu wzięło udział 40 osób ze skrzywioną przegrodą nosową, polipami nosa lub obydwoma powyższymi schorzeniami, aż u 22,5% z nich jakość życia została znacznie obniżona.⁵

W innym badaniu wskazano, że utrata węchu jest jednym z symptomów przewlekłego zapalenia zatok. Przeprowadzone testy na grupie 40 pacjentów, u których dokonano operacji zatok, wykazały systematyczny wzrost poprawy węchu w kolejnych miesiącach rekonwalescencji.⁶

Zaburzenia węchu są często bagatelizowane przez pacjentów, mimo że mogą stanowić objaw wielu poważnych chorób. Dlatego tak ważne jest uświadamianie chorych, by zaburzenia tego zmysłu również zgłaszali podczas wizyty u lekarza otolaryngologa.

Badania przesiewowe narządów zmysłów to inwestycja: po pierwsze – pozwala chorym na szybszą diagnozę i leczenie, a po drugie – w przyszłości może dać duże oszczędności w systemie opieki zdrowotnej.

Więcej informacji o funkcjonowaniu narządów zmysłów oraz badaniach przesiewowych w tym zakresie można znaleźć na fanpage’u Badania zmysłów www.facebook.com/badaniazmyslow.

Źródło:

1. „Program badań przesiewowych słuchu u dzieci z Mazowsza”, Słyszę, lipiec-sierpień 2017 nr 4 (156), s. 40
2. http://slysze.inz.waw.pl/jaki-sluch-maja-dzieci-w-azji-i-afryce/
3. https://whc.ifps.org.pl/2014/04/pilotazowe-przesiewowe-badania-sluchu-u-dzieci-w-afryce-zachodniej/
4. Nowa Audiofonologia, 2017; 6(4): 79-106, Skarżyński P. H., Ludwikowski M., Badania przesiewowe u dzieci w wieku szkolnym na różnych kontynentach [https://nowaaudiofonologia.pl/media/attachments/2017/11/15/1002760_6PmZcTw.pdf]
5. Na podstawie prezentacji „Correlation between olfactory dysfunctions and quality of life” zaprezentowanej podczas 13th Warsaw International Medical Congress Warsaw, 11 – 14 May 2017
6. Na podstawie materiałów własnych IFPS