Olej rzepakowy - jeden z najzdrowszych na świecie
Choć rzepak kwitnie na żółto, to ma czarne nasiona. Z nich tłoczy się jeden z najzdrowszych olei na świecie. Niestety, olej rzepakowy nie jest u nas zbytnio doceniany. A szkoda, bo zmniejsza zawartość złego cholesterolu i sprzyja zachowaniu młodości.
Spis treści
- Olej rzepakowy - źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych
- Olej rzepakowy zawiera cenny kwas oleinowy
- Olej rzepakowy ma najmniej spośród wszystkich tłuszczów nasyconych kwasów tłuszczowych
- Witaminy w oleju rzepakowym
- Olej rzepakowy nadaje się do smażenia i sosów sałatkowych
Do wyprodukowania litra oleju potrzeba do 3 kg tej rośliny. Olej rzepakowy nie cieszy się tak dobrą opinią, na jaką zasługuje, a to z powodów... historycznych. Kiedyś uprawiany rzepak zawierał szkodliwy dla zdrowia kwas erukowy, ale już od 20 lat w Polsce uprawiane są wyłącznie odmiany bezerukowe. W dodatku ulepszony olej nie jest odmianą genetycznie zmodyfikowaną! Przy okazji skład tłuszczów w oleju rzepakowym zmienił się na korzyść: wzrosła ilość cennych dla zdrowia kwasów oleinowego, linolowego i linolenowego.
Olej rzepakowy - źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych
Tłuszcz roślinny, jakim jest olej, jest nam potrzebny z powodu obecności niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych – linolowego (omega-6) i linolenowego (omega-3). Organizm potrzebuje ich do dobrej pracy serca i funkcjonowania układu krwionośnego, pracy nerek, kondycji skóry. Ale nie potrafi ich wytworzyć. Dlatego musimy dbać, by dostarczyć ich sobie w pożywieniu. Oleje należą do najlepszych źródeł tych substancji. Ale równie ważna jest proporcja między nimi. Najbardziej pożądana to dwie części omega-6 do jednej części omega-3. Nie jest łatwo utrzymać taką proporcję, bo w pożywieniu mamy nadmiar kwasów omega-6 w stosunku do omega-3. Ale stosunek kwasów 2:1 występuje właśnie w oleju rzepakowym. W popularnym oleju sojowym jest to 7:1, w słynnej oliwie – 10:1, a w chętnie kupowanym oleju słonecznikowym – aż 126:1. Pod względem tej proporcji olej rzepakowy góruje nad wszystkimi innymi, z wyjątkiem lnianego, który ma więcej omega-3 niż omega-6.
Na ciepło czy na zimno?
W sklepach mamy do wyboru oleje tłoczone na zimno i na ciepło. Te drugie w trakcie procesu produkcyjnego są dodatkowo rafinowane, czyli oczyszczane. To ważna różnica, bo oleje tłoczone na zimno powinniśmy stosować tylko na zimno (do sałatek, sosów itp.), natomiast tłoczonych na ciepło można używać do smażenia, gotowania, pieczenia, ale również na zimno, do sałatek. Tę zasadę należy stosować do wszelkich olejów, także do oliwy i oleju rzepakowego.
Olej rzepakowy zawiera cenny kwas oleinowy
Olej rzepakowy ma jeszcze jedną zaletę: kwas oleinowy. Zmniejsza on zawartość złego cholesterolu (LDL) i poprawia stosunek dobrego (HDL) do złego. Aż 62 proc. oleju rzepakowego to właśnie jednonienasycony kwas oleinowy. W tym przypadku lepsza jest oliwa, która zawiera 75 proc. tego kwasu. Olej lniany ma go 23 proc., sojowy – 37 proc., słonecznikowy – 18 proc.
Olej rzepakowy ma najmniej spośród wszystkich tłuszczów nasyconych kwasów tłuszczowych
W każdym tłuszczu oprócz dobrych są też i niekorzystne dla zdrowia tłuszcze nasycone, które podnoszą stężenie złego cholesterolu. Pod tym względem olej rzepakowy jest najlepszy, bo ma ich najmniej (7 proc.). Najwięcej tych tłuszczów jest w oleju z orzechów kokosowych, palmowym, arachidowym. Więcej nasyconych kwasów ma oliwa (14 proc.), olej sojowy (14,7 proc.).
Witaminy w oleju rzepakowym
W rafinowanym oleju rzepakowym występują fitosterole (sterole roślinne) pomocne w utrzymaniu dobrego poziomu cholesterolu i polifenole mające właściwości przeciwutleniające, a więc antynowotworowe i sprzyjające zachowaniu młodości. Obfituje też w komplet witamin rozpuszczalnych w tłuszczach:
- Witaminę E (19 mg/100 g) wychwytującą wolne rodniki; ma jej więcej niż oliwa i olej sojowy (ale rekordzistą jest olej słonecznikowy); obecność tej witaminy chroniącej przed utlenianiem sprawia, że olej rzepakowy pozostaje długo świeży;
- Witaminę K (150 µg/100 g) niezbędną dla krzepnięcia krwi (oliwa, olej słonecznikowy i lniany mają jej mniej, a rekord należy do oleju z pestek winogron);
- Prowitaminę A (550 µg/100 g), pod tym względem nieco lepiej niż olej rzepakowy wypada sojowy, ale oliwa ma jej 15 razy mniej.
Olej rzepakowy nadaje się do smażenia i sosów sałatkowych
Olej rzepakowy może być stosowany na zimno – do sosów sałatkowych zamiast droższej oliwy oraz do majonezu. Wykorzystuje się go również do słodkich wypieków.Ze względu na dużą ilość kwasów jednonienasyconych, które mają wysoką temperaturę dymienia, nadaje się do smażenia, ale krótkiego. Gdy usmażymy na nim rybę morską, dostarczymy sobie kwasów omega-3 jednocześnie z dwóch najlepszych źródeł – oleju i ryb. Przygotowywane na tym oleju potrawy chłoną go nieco mniej (o ok. 10 proc.).
miesięcznik "Zdrowie"
