Czy syrop glukozowo-fruktozowy jest niezdrowy?

Syrop glukozowo-fruktozowy jest powszechnie dodawany do produktów spożywczych jako substancja słodząca, w celu nie tylko nadania słodkiego smaku, ale także zwiększenia atrakcyjności produktu przez poprawę konsystencji, aromatu i barwy. Nadmierne spożycie produktów zawierających syrop glukozowo-fruktozowy stanowi jednak zagrożenie dla zdrowia. Dlaczego syrop glukozowo-fruktozowy jest szkodliwy?

Spis treści

1. Syrop glukozowo-fruktozowy - co to jest?
2. Syrop glukozowo-fruktozowy a zdrowie
3. Syrop glukozowo-fruktozowy a epidemia otyłości
4. Fruktoza - czy jest zdrowa?

Syrop glukozowo-fruktozowy to substancja słodząca otrzymywana w procesie technologicznym głównie ze skrobi kukurydzianej. Składa się, jak sama nazwa wskazuje, z dwóch cukrów prostych: glukozy i fruktozy. Nie ma żadnej wartości odżywczej, podobnie jak sacharoza jest źródłem pustych kalorii.

Syrop glukozowo-fruktozowy - co to jest?

Syrop glukozowo-fruktozowy otrzymuje się drogą przemysłową przede wszystkim ze skrobi kukurydzianej, rzadziej ze skrobi ziemniaczanej czy pszenicznej. Składa się z cukrów prostych: 55% stanowi glukoza, 42% fruktoza, zaś pozostałe 3% to dodatek innych cukrów. Jest bezbarwny, ma formę płynną, co sprawia, że jest łatwy w użyciu podczas procesów technologicznych. Syrop charakteryzuje się małą lepkością i wysoką siłą słodzącą, dzięki czemu ułatwione jest jego rozlewanie, transport i dozowanie.

Syrop glukozowo-fruktozowy jest powszechnie stosowany w przemyśle spożywczym do słodzenia napojów gazowanych i niegazowanych. Dodaje się go również do napojów alkoholowych (piw smakowych, likierów), dżemów, galaretek, wyrobów cukierniczych i piekarniczych. Jest też używany do dosładzania mlecznych napojów fermentowanych, deserów mlecznych, lodów, serków. Oprócz tego syropu używa się w produkcji zup, ketchupów, zalew do ogórków i śledzi. Można go nawet znaleźć w... mielonym mięsie.

Tak szerokie zastosowanie syropu glukozowo-fruktozowego wynika z jego właściwości technologicznych oraz niskiej ceny w porównaniu z innymi substancjami słodzącymi. Dodatek syropu glukozowo-fruktozowego poprawia cechy sensoryczne produktu, a więc smak, zapach, konsystencję, podkreśla barwę, aromat, np. dodanie syropu do napojów bezalkoholowych sprawia, że napój jest bardziej orzeźwiający, a cecha ta utrzymuje się przez dłuższy okres podczas przechowywania.

Syrop glukozowo-fruktozowy a zdrowie

Wpływ syropu glukozowo-fruktozowego na zdrowie wynika z obecności w syropie fruktozy. Spożywanie większych ilości tego cukru prostego prowadzi do zaburzenia odczuwania głodu i sytości, ponieważ fruktoza nie stymuluje wydzielania hormonów regulujących pracę ośrodka głodu i sytości: insuliny i leptyny. To prowadzi do nasilenia apetytu, zwiększenia pobierania pokarmu i odkładania tkanki tłuszczowej w organizmie, a tym samym rozwoju otyłości.

Regularne spożywanie syropów glukozowo-fruktozowych ma wpływ na gospodarkę węglowodanową organizmu. Powoduje gwałtowne zmiany stężenia insuliny i glukozy we krwi, prowadzi do rozwoju insulinooporności tkanek i cukrzycy typu 2.

Badania donoszą, że nadmierne spożycie syropów glukozowo-fruktozowych powoduje wzrost stężenia trójglicerydów we krwi, a więc kwasów tłuszczowych, których nadmiar przyczynia się do rozwoju miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca, zawałów, chorób nerek, stłuszczenia wątroby.

Sugeruje się również, że nadmierne spożycie syropów o dużej zawartości fruktozy zaburza metabolizm miedzi i prowadzi do anemii, osłabienia naczyń krwionośnych, serca, wątroby, kości. Ponadto fruktoza zwiększa stężenie kwasu mlekowego w organizmie oraz zmniejsza odporność.

Syrop glukozowo-fruktozowy a epidemia otyłości

Syrop glukozowo-fruktozowy jest coraz częściej oskarżany o epidemię otyłości. Czy faktycznie jest on bardziej niezdrowy niż zwykły, spożywany również w dużych ilościach zwykły cukier? Syrop glukozowo-fruktozowy, podobnie jak sacharoza (czyli powszechnie używany do słodzenia cukier) składa się z dwóch cukrów prostych: glukozy i fruktozy, z tym że w syropie więcej jest fruktozy oraz cukry te występują w formie wolnej, co sprawia, że szybciej są metabolizowane w organizmie. Głównym winowajcą efektów niekorzystnych jest nadmiar fruktozy, która ulega metabolizmowi znacznie szybciej niż glukoza z pominięciem etapu glikolizy. Fruktoza jest metabolizowana w wątrobie i jej nadmierne ilości powodują odpowiedź wątroby w postaci zwiększonej syntezy kwasów tłuszczowych (trójglicerydów) oraz zwiększonej produkcji lipoprotein o małej gęstości VLDL (Very Low Density Lipoprotein), które transportują tłuszcz do tkanki tłuszczowej, co w konsekwencji prowadzi do wzrostu ilości tkanki tłuszczowej i rozwoju otyłości.

Ale nieznaczne ilości fruktozy pochodzące z produktów naturalnych, m.in. z owoców, mają korzystny wpływ: zwiększają wychwyt glukozy przez wątrobę oraz zwiększają syntezę glikogenu.

Jednak w badaniach porównujących wpływ sacharozy i syropu glukozowo-fruktozowego na gospodarkę węglowodanową i stężenie hormonów przeprowadzonych wśród kobiet o prawidłowej masie ciała nie wykazano różnic w stężeniu insuliny, leptyny i greliny oraz apetytu po spożyciu syropu i sacharozy. Inne badania pokazują, że rodzaj spożywanej substancji słodzącej nie ma również wpływu na przyrost bądź utratę masy ciała. Zarówno niskokaloryczna dieta, w której 10% wartości energetycznej stanowił syrop glukozowo-fruktozowy jak i dieta, w której zawartość sacharozy stanowiła 10% wartości energetycznej diety, powodowały podobną redukcję masy ciała. Dlatego też stwierdzono, że sacharoza jak i syrop glukozowo-fruktozowy mają podobny wpływ na organizm.

Polecamy

Autor: Time S.A

Indywidualnie dobrana dieta pozwoli Ci z łatwością schudnąć, a przy tym jeść zdrowo, smacznie i bez wyrzeczeń. Skorzystaj z Jeszcolubisz, innowacyjnego systemu dietetycznego online Poradnika Zdrowie i zadbaj o swoje zdrowie i dobre samopoczucie. Ciesz się świetnie dobranym menu i stałym wsparciem dietetyka już dziś!

Dowiedz się więcej

Fruktoza - czy jest zdrowa?

Czy fruktoza jest zdrowa? Na te i inne pytania odpowiada dietetyk, Jacek Bilczyński.