Wrzody żołądka - objawy i leczenie

Podejrzewasz u siebie wrzody żołądka? Typowe objawy wrzodów to zgaga, wzdęcia, brak apetytu, częste bóle brzucha, zwłaszcza po jedzeniu. A może dokuczają ci ciągłe zaparcia? Dowiedz się, czym jeszcze objawia się choroba wrzodowa oraz jak ją leczyć.

Spis treści

1. Wrzody żołądka - objawy
2. Wrzody żołądka - przyczyny
3. Wrzody żołądka - diagnoza
4. Wrzody żołądka - leczenie
5. Wrzody żołądka - dieta
6. Wrzody żołądka i dwunastnicy - produkty zakazane [LISTA]

Wrzód żołądka to ubytek błony śluzowej żołądka albo dwunastnicy w kształcie krateru. Może też powstać w dolnej części przełyku, która bywa narażona na działanie kwasu żołądkowego. Zwykle jednak wrzody tworzą się w tej części przewodu pokarmowego, w której występuje pepsyna - enzym trawiący białka.

Ubytki powstające w ścianie żołądka lub dwunastnicy mają różną wielkość - od ziarnka pieprzu, pestki wiśni do kilku centymetrów. Wrzód żołądka może być szkodzeniem głębokim na kilka lub kilkanaście milimetrów, a nawet przechodzić przez całą grubość ściany żołądka lub dwunastnicy.

Wrzody żołądka nazywano kiedyś chorobą dyrektorską. Sądzono bowiem, że są one skutkiem stresującego życia i nieregularnego odżywiania się. Dziś wiadomo, że cierpią na nią także ludzie prowadzący spokojne życie.

Najczęściej sprawcą problemu jest bakteria Helicobacter pylori. Badania wykazały, że w Polsce zakażonych Helicobacter pylori jest ok. 32 procent dzieci i młodzieży; wśród dorosłych odsetek ten sięga blisko 90 procent. Na szczęście zakażenie nie zawsze prowadzi do choroby wrzodowej. Zależy to przede wszystkim od szczepu bakterii - wykazano, że spośród wielu głównie dwa zwiększają ryzyko zachorowania. Na zachorowanie bardziej narażone są też osoby mające krew grupy 0.

Wrzody żołądka - objawy

Objawy wrzodów żołądka są uzależnione od umiejscowienia wrzodu i wieku. Najczęściej pojawiają się:

• ból, umiejscowiony pośrodku brzucha, poniżej mostka lub nad pępkiem, który pisywany jest jako pieczenie, palenie, czasem uczucie głodu
• mdłości
• odbijanie
• zgaga
• silne wymioty

Dla wrzodów żołądka charakterystyczne bywa nasilenie bólu po jedzeniu. Przy owrzodzeniu dwunastnicy może się on pojawić wkrótce po przebudzeniu, a posiłek łagodzi go na 2-3 godziny.

W nocy lub nad ranem przychodzi ssący ból, nazywany głodowym. Łagodzi go zjedzenie czegokolwiek lub wypicie odrobiny mleka. Przyczyną bólu mogą być też nawet niewielkie nadżerki. Wymagają leczenia, gdyż mogą się przekształcić we wrzody.

Wrzody żołądka - przyczyny

• Helicobacter pylori

Na pierwsze miejsce wśród przyczyn wrzodów żołądka wysuwa się Helicobacter pylori, bakteria, którą można się zarazić drogą pokarmową lub podczas... pocałunku. O tym, czy jesteśmy nosicielami, przekonamy się, robiąc badanie krwi.

Można je przeprowadzić w laboratorium analitycznym (za ok. 40 zł) lub samodzielnie, korzystając z zestawu (Helico Test kosztuje 35-40 zł) dostępnego w aptekach. Ale obecność Helicobacter pylori nie zawsze oznacza chorobę wrzodową. Można bowiem być nosicielem bakterii i nie chorować.

• nadmiar kwasu solnego

Kwas solny, który wchodzi w skład soku żołądkowego, jest produkowany przez komórki, które tworzą błonę śluzową żołądka. Soki żołądkowe niszczą bakterie, które trafiają do przewodu pokarmowego wraz z jedzeniem, uczestniczą w trawieniu białek i tłuszczów.

Pobudzają też dwunastnicę do wytwarzania hormonów jelitowych, które wzmagają produkcję substancji (soku trzustkowego i żółci) niezbędnych do trawienia pokarmów. Gdy w soku żołądkowym jest dużo kwasu solnego i uszkodzona jest tzw. bariera błony śluzowej, rozwija się wrzód.

• dziedziczenie

Teorię o dziedziczeniu choroby potwierdza fakt, że u 50 proc. osób występuje ona rodzinnie.

• grupa krwi

Większe skłonności do wrzodów żołądka mają także (30-40 proc.) osoby z grupą krwi 0.

• zarzucanie żółci do żołądka

U zdrowej osoby żółć znajduje się tylko w dwunastnicy. Gdy układ pokarmowy szwankuje, żółć cofa się do żołądka i uszkadza barierę ochronną.

• nadużywanie niektórych leków

Nadmiar leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych zawierających kwas acetylosalicylowy oraz leków przeciwreumatycznych też niszczy błonę śluzową żołądka.

• stres

Sprzymierzeńcem wrzodów jest również stres, który prowokuje organizm do wydzielania większej porcji kwasu. Ważną rolę odgrywa nadużywanie alkoholu i palenie papierosów.

Wrzody żołądka - diagnoza

Podstawowym badaniem potwierdzającym występowanie wrzodów żołądka jest endoskopia (gastroskopia). Wykonujący ją lekarz wprowadza przez przełyk aparat (gastroskop) z giętkim przewodem zakończonym minikamerą. Widzi błonę śluzową i może pobrać wycinki z owrzodzenia.

Jest to konieczne przy wrzodach żołądka, bo niekiedy mogą się one przemienić w zmiany nowotworowe, które na oko są nie do odróżnienia. Na takich wycinkach można też przeprowadzić test potwierdzający obecność Helicobacter pylori.

Ponieważ w kilku procentach przypadków zmiany wrzodowe mogą być przeoczone w endoskopii, wskazanym badaniem uzupełniającym jest wykonanie zdjęć RTG przewodu pokarmowego po wypiciu przez chorego tzw. kontrastu. Na 2-3 dni przed badaniem trzeba zrezygnować z potraw wzdymających, bo gazy w jelitach pogarszają jakość zdjęć.

Wrzody żołądka - leczenie

Aby zniszczyć bakterię Helicobacter pylori, chorym przez tydzień podaje się dwa odpowiednio dobrane antybiotyki oraz lek z grupy blokerów pompy protonowej, czyli leków zmniejszających prawie do zera wydzielanie soku żołądkowego.

W 90 proc. przypadków terapia kończy się sukcesem, dzięki czemu unika się operacji. Ale kuracja zawsze musi być doprowadzona do końca.

Zalecane są także leki osłaniające śluzówkę żołądka i przyśpieszające gojenie się wrzodów. Można pić tzw. mleczka lub zażywać tabletki neutralizujące kwas solny. Nie powinno się ich jednak nadużywać.

Wrzody żołądka - dieta

Nie ma dowodów na to, że jakakolwiek dieta przyśpiesza gojenie lub zapobiega nawrotom choroby wrzodowej. Eliminować trzeba jednak potrawy, które nasilają dolegliwości (np. soki owocowe, ostre i tłuste pokarmy).

Mleko, które dawniej było podstawą leczenia, zwiększa wydzielanie kwasu solnego, więc lepiej nie sięgać po nie, zwłaszcza gdy jest tłuste.

Nie ma też dowodów, że alkohol opóźnia gojenie wrzodów. Ponieważ jednak aktywizuje wydzielanie kwasu solnego, lepiej pić go w małych ilościach i rozcieńczony.

Pewne jest natomiast, że palenie nasila objawy choroby wrzodowej. Ryzyko nawrotów wrzodów i trudności w ich gojeniu rośnie proporcjonalnie do liczby wypalanych dziennie papierosów. Lepiej z nich zrezygnować.

Wrzody żołądka i dwunastnicy - produkty zakazane [LISTA]

Lista potraw i produktów, które są zakazane osobom cierpiącym na wrzody żołądka i dwunastnicy, jest długa:

• pieczywo żytnie i razowe
• naleśniki
• pierogi
• zapiekanki
• zupy na tłustych wywarach z kości
• ryby
• grzyby
• zasmażki,
• paszteciki
• grube kasze
• mięsa i ryby smażone, również w głębokim tłuszczu
• wędliny mielone oraz wszelkie rodzaje kiełbas
• gotowe sosy do potraw
• sery żółte, zwłaszcza smażone i zapiekane
• smalec
• słonina
• margaryna w kostkach (twarda)
• kwaśna śmietana
• warzywa kapustne
• rzodkiewki
• rośliny strączkowe (z wyjątkiem odgazowanej fasoli)
• ocet
• chrzan
• musztarda
• pikle
• marynaty warzywne i owocowe
• kremy
• tłuste ciasta (np. francuskie)
• torty
• mocna kawa i herbata
• wszystkie napoje gazowane
• soki owocowe nierozcieńczone wodą
• marmolada twarda
• czekolada nadziewana
• cukierki

Czytaj też:

• Dieta na wrzody
• Prawdy i mity krążące na temat choroby wrzodowej żołądka
• Zapalenie błony śluzowej żołądka

59,00 zł

Dowiedz się więcej

Polecany

Indywidualnie dobrana dieta pozwoli Ci jeść zdrowo i smacznie, nawet gdy lekarz zalecił Ci dietę leczniczą. Skorzystaj z JeszCoLubisz, innowacyjnego systemu dietetycznego online od Poradnika Zdrowie i zadbaj o swoje zdrowie i dobre samopoczucie. Ciesz się profesjonalnie skomponowanym menu i stałym wsparciem dietetyka już dziś!

O autorze

Anna Jarosz

Dziennikarka od ponad 40 lat zaangażowana w popularyzację edukacji zdrowotnej. Laureatka wielu konkursów dla dziennikarzy zajmujących się medycyną i zdrowiem. Otrzymała m. in. Nagrodę Zaufania „Złoty OTIS” w kategorii „Media i Zdrowie”, Wyróżnienie Św. Kamila przyznawane z okazji Światowego Dnia Chorego, dwukrotnie „Kryształowe Pióro” w ogólnopolskim konkursie dla dziennikarzy promujących zdrowie oraz wiele nagród i wyróżnień w konkursach na „Dziennikarza Medycznego Roku” organizowanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia.

Czytaj więcej artykułów tego autora

2,00 zł

Kup teraz

ABS, dieta na płaski brzuch - e-poradnik

Z poradnika dowiesz się:

• co jeść, by osiągnąć wymarzony rezultat
• które produkty są zakazane
• dlaczego wystarczy ćwiczyć co drugi dzień

Anna Jarosz