Nadciśnienie tętnicze PIERWOTNE - przyczyny, objawy, leczenie
Nadciśnienie tętnicze pierwotne (samoistne) to najczęściej występujący typ nadciśnienia. Nadciśnienie tętnicze pierwotne rozpoznaje się u około 95 proc. wszystkich chorych z nadciśnieniem tętniczym. Pomimo znacznego postępu i rozwoju badań prowadzonych w dziedzinie nadciśnienia pierwotnego, określanego niekiedy mianem samoistnego, przyczyny prowadzące do jego rozwoju nie są w pełni wyjaśnione. Sprawdź, jakie są objawy nadciśnienia pierwotnego, na czym polega leczenie i czym się różni od nadciśnienia wtórnego.
Spis treści
- Nadciśnienie tętnicze pierwotne - czynniki etiologiczne
- #TOWIDEO Domowe sposoby na obniżenie ciśnienia
- Nadciśnienie tętnicze pierwotne - objawy
- Nadciśnienie tętnicze pierwotne - diagnostyka
- Nadciśnienie tętnicze pierwotne - leczenie
Nadciśnienie tętnicze pierwotne to podwyższenie wartości ciśnienia tętniczego krwi powyżej granic normy, którego przyczyny nie są znane. Pomimo znacznego postępu i rozwoju badań prowadzonych w dziedzinie nadciśnienia pierwotnego, określanego niekiedy mianem samoistnego, przyczyny prowadzące do jego rozwoju nie są w pełni wyjaśnione.¹ Tymczasem u przeważającej większości – około 95 proc. chorych – nadciśnienie tętnicze ma właśnie charakter pierwotny. U pozostałych 5 proc. chorych rozpoznaje się nadciśnienie tętnicze wtórne, czyli nadciśnienie, którego przyczyny są znane.
Wyróżnia się dwa okresy nadciśnienie pierwotnego:
- okresu nadciśnienia chwiejnego, tzn. okresu, w którym istnieje wprawdzie podwyższone ciśnienie tętnicze, ale stopień jego podwyższenia wykazuje pewne wahania
- okresu nadciśnienia utrwalonego, o którym mówimy wtedy, gdy mamy do czynienia ze stale podwyższonym ciśnieniem krwi – zarówno skurczowym, jak i rozkurczowym
Nadciśnienie tętnicze pierwotne - czynniki etiologiczne
Przyjmuje się, że zmienność ciśnienia tętniczego jest uwarunkowana dziedzicznie (stąd niekiedy nadciśnienie tętnicze pierwotne utożsamia się z dziedzicznym lub rodzinnym), chociaż nie wiadomo, które geny są za tę zmienność odpowiedzialne.¹
Niezależnie od uwarunkowań rodzinnych, znane są czynniki podnoszące ciśnienie tętnicze, w których można brać pod uwagę czynniki behawioralne i środowiskowe. Znane współcześnie czynniki etiologiczne nadciśnienie tętniczego pierwotnego to:¹
- otyłość
- oporność na insulinę
- nadużywanie alkoholu
- spożywanie dużej ilości soli kuchennej
- starzenie się organizmu
- siedzący tryb życia
- stres, szczególnie długotrwały i powtarzający się
- zaburzenia lipidowe
- małe spożycie potasu
- małe spożycie wapnia
Nadciśnienie tętnicze pierwotne a wtórne
Nadciśnienie tętnicze wtórne to nadciśnienie, którego przyczyną są różne choroby, najczęściej obturacyjny bezdech senny i choroby nerek. W nadciśnieniu tętniczym pierwotnym nie ma choroby, która powodowałaby wzrost ciśnienia, jego przyczyny nie są do końca znane. W terminologii medycznej nadciśnienie tętnicze pierwotne (samoistne) definiuje się jako podwyższone ciśnienie tętnicze u osoby bez choroby naczyniowo-nerkowej, niewydolności nerek, guza chromochłonnego, aldosteronizmu i innych przyczyn nadciśnienia wtórnego lub uwarunkowanego mutacjami pojedynczych genomów (1-genowego).
#TOWIDEO Domowe sposoby na obniżenie ciśnienia
Nadciśnienie tętnicze pierwotne - objawy
Nadciśnienie pierwotne najczęściej ujawnia się między 30. a 50. rokiem życia, a jego objawy początkowo są mało typowe - ból głowy, zawroty głowy, zmęczenie, zaburzenia snu.
Jednak najczęściej przez wiele lat odznacza się zazwyczaj bezobjawowym przebiegiem i nie powoduje uchwytnych dolegliwości. Najczęściej rozpoznawane jest podczas przypadkowego lub przeprowadzonego z powodu ujawnienia się innej choroby pomiaru ciśnienia tętniczego.
Nadciśnienie tętnicze pierwotne - diagnostyka
Rozpoznanie nadciśnienia wymaga wykonania pomiarów ciśnienia w czasie dwóch kolejnych wizyt lekarskich. Zgodnie z definicją nadciśnienia tętniczego jest to stan związany z utrwalonym wzrostem ciśnienia tętniczego >140 lub 90 mmHg. Wówczas konieczna jest dalsza diagnostyka nadciśnienia tętniczego pierwotnego. Konieczny jest wywiad z pacjentem, badania krwi, moczu, a także badania obrazowe.
Polecany artykuł:
Nadciśnienie tętnicze pierwotne - groźne powikłania
Objawy nadciśnienia tętniczego pierwotnego pojawiają się zwykle w zaawansowanym okresie stadium rozwoju, któremu towarzyszy rozwój powikłań narządowych:
- przerostu mięśnia lewej komory
- przyspieszenia rozwoju zmian miażdżycowych w naczyniach, zwłaszcza w tętnicach szyjnych, wieńcowych, nerkowych oraz w obrębie tętnic kończyn dolnych
- udaru mózgowego
- upośledzenia funkcji nerek/rozwoju niewydolności nerek
- ostrego rozwarstwienia aorty
Nadciśnienie tętnicze pierwotne - leczenie
Wszystkim chorym na nadciśnienie zaleca się prowadzenie zdrowego stylu życia, tj. zdrowego odżywiania (zwłaszcza ograniczenie spożycia soli, zwiększenie spożycia potasu z warzyw i owoców, unikanie mocnej kawy, herbaty), zwiększenie aktywności fizycznej, ograniczenie spożycia alkoholu, zrezygnowanie z tytoniu.
Poza tym lekarz dobiera indywidualnie do pacjenta leki obniżające ciśnienie tętnicze, spośród 6 dostępnych grup leków hipotensyjnych.
Polecany artykuł:
Źródło:
Kośmicki M., Nadciśnienie tętnicze u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca, "Przewodnik Lekarza" 2001, nr 4
Porady eksperta