Zapalenie spojówek - rodzaje, objawy i leczenie

Zapalenie spojówek daje charakterystyczne objawy: oczy pieką i łzawią, czasem pojawia się światłowstręt. Zapalenie spojówek może być bakteryjne, wirusowe, alergiczne albo grzybicze. Może być też skutkiem zespołu suchego oka albo wynikać z zakażenia prostego. Zapalenie spojówek to dolegliwość, która wymaga właściwego leczenia. Jakie są przyczyny zapalenia spojówek i jak przebiega jego leczenie?

Spis treści

1. Zapalenie spojówek - objawy
2. Bakteryjne zapalenie spojówek
3. Wirusowe zapalenie spojówek
4. Zapalenie spojówek wywołane przez zespół suchego oka
5. Alergiczne zapalenie spojówek
6. Grzybicze zapalenie spojówek
7. Zapalenie spojówek - zakażenie proste

Zapalenie spojówek to dość nieprzyjemna dolegliwość, ale na szczęście leczenie jest zwykle szybkie i skuteczne, pod warunkiem, że prawidłowo rozpoznamy przyczyny. A mogą być one bardzo różne. W zależności od tego, co wywołało stan zapalny wyróżniamy:

• bakteryjne zapalenie spojówek
• wirusowe zapalenie spojówek
• alergiczne zapalenie spojówek
• zapalenie spojówek wywołane przez zespół suchego oka
• grzybicze zapalenie spojówek

Spojówka to bardzo wrażliwa, cienka i przezroczysta błona śluzowa, która wyściela powieki i łączy się z gałką oczną. W spojówkach znajdują się gruczoły łzowe, śluzowe i tłuszczowe, które produkują wydzieliny składające się na łzy. Nawilżają one powierzchnię gałki ocznej, umożliwiają "gładkie" ruchy powiek, pomagają utrzymać na powierzchni oka stałe środowisko chemiczne, obmywają gałkę z zanieczyszczeń. Ponieważ spojówki są bogato utkane naczyniami krwionośnymi - które w czasie zapalenia spojówek znacznie się poszerzają i wypełniają krwią - charakterystycznym objawem tego schorzenia są czerwone oczy.

Zapalenie spojówek - objawy

Objawy zapalenia spojówek zależą od przyczyny, która je wywołała. Zwykle jednak pacjent odczuwa:

• swędzenie 
• pieczenie
• kłucie 
• łzawienie
• zaczerwienienie
• obrzęk
• grudki
• wydzielina, której charakter zależy od rodzaju zapalenia spojówek

Nie należy więc bagatelizować problemu. Gdy wystąpią pierwsze objawy, można ratować się kroplami do oczu dostępnymi bez recepty. Ale jeśli po 2-3 dniach dolegliwości nie ustąpią, konieczna jest wizyta u okulisty, który pomoże szybko uporać się z problemem.

To, jakie zaleci lekarstwa, zależy od stopnia nasilenia objawów oraz przyczyny stanu zapalnego. Bo jeśli chorobę wywołały np. bakterie, potrzebne będą inne leki niż w przypadku np. alergii.

Aby ustalić rodzaj zapalenia, lekarzowi zwykle wystarczy rozmowa z pacjentem i oględziny oka za pomocą lampy szczelinowej. Czasem potrzebne jest pobranie wydzieliny na posiew czy testy na wydzielanie łez - test Schirmera czy test stabilności łez.

Bakteryjne zapalenie spojówek

Bakteryjne zapalenie spojówek to najczęstsza odmiana choroby. Zwykle zajmuje jednocześnie oboje oczu. Objawy bakteryjnego zapalenia spojówek to:

• wydzielina ropna lub surowiczo-ropna w worku spojówkowym i łzowym
• przekrwienie i obrzęk spojówek, czasem całych powiek.

Gdy choroba jest zaawansowana, na spojówkach mogą pojawić się wybroczyny krwiste albo szarożółte plamy.

• Leczenie bakteryjnego zapalenia spojówek

Podaje się sulfonamidy (Sulfacetamidum) lub roztwory antybiotyków w postaci kropli i maści (np. Tobrex, Biodacyna, Gentamicin, Neomycinum, Chloramphenicol).

Jeśli przez tydzień stan się nie poprawi, okulista może zalecić odstawienie leków na 3-4 dni, a następnie wykonanie posiewu z worków spojówkowych z określeniem antybiogramu. Po stwierdzeniu, jakie bakterie wywołują zakażenie, zaleci kurację.

Wirusowe zapalenie spojówek

Zapalenie, którego przyczyną są wirusy, występuje w okresie nasilonych infekcji górnych dróg oddechowych, wywołanych przez adenowirusy (głównie na jesieni i wczesną zimą). Wirus najpierw atakuje spojówkę, a po ok. 8 dniach zwykle obejmuje również rogówkę oka.

Najczęściej choroba pojawia się w jednym oku, a po kilku dniach przenosi się na drugie. Objawy wirusowego zapalenia spojówek to:

• obrzęk spojówek
• swędzenie i uczucie ciała obcego w oku
• pojawienie się wydzieliny surowiczej

Na spojówkach widać skupiska obrzękniętych naczynek krwionośnych (rozproszone zaczerwienienie). Gdy zapalenie obejmie rogówkę, pojawiają się na niej małe zmętnienia. Towarzyszy temu:

• silny ból
• łzawienie
• światłowstręt

Czasem powiększają się węzły chłonne w okolicy żuchwy.

• Leczenie wirusowego zapalenia spojówek

Miejscowo stosuje się leki przeciwwirusowe i zmniejszające obrzęk, przeciwzapalne i odkażające. Aby nie dopuścić do zakażenia bakteryjnego, konieczne bywa podanie antybiotyku.

Choroba jest bardzo zakaźna. Łatwo zarazić się przez dotyk. Jeżeli używałaś w czasie infekcji kosmetyków do oczu, powinnaś je wyrzucić, żeby ponownie się nimi nie zarazić.

Zapalenie spojówek wywołane przez zespół suchego oka

Zapalenie spojówek bywa skutkiem zespołu suchego oka - związanego z niedostatecznym wydzielaniem albo niewłaściwym składem łez. Wtedy często pojawia się też zapalenie rogówki.

Objawy zapalenia spojówek wywołanego przez zespół suchego oka to:

• podrażnienie oczu
• "piasek" pod powiekami
• światłowstręt
• swędzenie

Dolegliwości nasilają się w nocy, w czasie pracy przy komputerze albo gdy przebywamy tam, gdzie jest suche powietrze.

• Leczenie zapalenia spojówek wywołanego przez zespół suchego oka

Ulgę przynosi częste mruganie i zamykanie powiek, robienie przerw w czytaniu i zakraplanie tzw. sztucznych łez. Ponadto należy nawilżać powietrze oraz pić 2-3 litry płynów dziennie.

Alergiczne zapalenie spojówek

Alergiczne zapalenie spojówek zwykle pojawia się z katarem siennym u osób uczulonych na pyłki kwitnących roślin.

Przyczyną mogą być też środki chemiczne, kosmetyki, lekarstwa. Objawy alergicznego zapalenia spojówek to:

• silne swędzenie
• przekrwienie
• łzawienie
• obrzęk powiek

Leczenie alergicznego zapalenia spojówek

Podaje się leki przeciwhistaminowe miejscowo, a w nasilonych przypadkach także doustnie. Czasem konieczne jest odczulanie.

Grzybicze zapalenie spojówek

Grzybicze zapalenie spojówek występuje rzadko, na ogół jako powikłanie długotrwałej kuracji antybiotykami lub skutek przeniesienia zakażenia z innych części ciała (narządów płciowych).

Objawy grzybiczego zapalenia spojówek to:

• swędzenie
• łzawienie
• zaczerwienienie spojówek

W kanalikach łzowych często pojawiają się białawe złogi.

Leczenie grzybiczego zapalenia spojówek

Podaje się leki przeciwgrzybicze (Clotrimazol, Nystatyna) w postaci kropli albo maści.

Zapalenie spojówek - zakażenie proste

Przyczyną zakażenia prostego, które prowadzi do zapalenia spojówek może być:

• światło
• pył
• dym
• opary

Ponadto brak snu, nerwica, a także nieskorygowane wady wzroku, szczególnie nadwzroczność i niezborność, za silne albo za słabe szkła korekcyjne lub ich niewłaściwy rozstaw.

Objawy zakażenia prostego to:

• pieczenie
• swędzenie oczu
• lekki światłowstręt
• łzawienie.

Chorobie mogą okresowo towarzyszyć zakażenia bakteryjne. Często zakażenie proste występuje w parze z tzw. zespołem suchego oka.

Leczenie zakażenia prostego

Trzeba usunąć czynnik wywołujący chorobę. Zakażenia bakteryjne leczy się preparatami o działaniu przeciwzapalnym, zespół suchego oka - sztucznymi łzami.

Czytaj też: Zapalenie spojówek - pierwszy objaw Covid