Kręcz szyi - przyczyny, objawy, leczenie i rehabilitacja
Kręcz szyi to choroba, w przebiegu której dochodzi do przymusowego odchylenia szyi w jednym kierunku. Mimo że choroba najczęściej jest rozpoznawana u dzieci, może dotknąć także dorosłych. W każdym z tych przypadków przyczyny schorzenia są zupełnie inne. Jakie są pozostałe objawy choroby? Czy jej wyleczenie jest możliwe? Na czym polega rehabilitacja chorych?
Spis treści
Kręcz szyi (skrzywienie szyi) to choroba, której istotą jest wada mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego po jednej stronie ciała, czego skutkiem jest bolesne przechylenie głowy na bok oraz jej skręcenie w stronę przeciwną, ze wzrokiem skierowanym lekko w górę. W przypadku lewostronnego kręczu szyja jest zgięta w lewo, a głowa skręcona w prawo, a w przypadku prawostronnego szyja jest zgięta w prawo, a głowa skręcona w lewo, przy czym ta druga postać występuje częściej. Konsekwencją kręczu szyi jest rozciągnięcie i wzmożenie napięcia mięśnia po jednej stronie szyi, podczas gdy po drugiej stronie ten sam mięsień jest przykurczony i osłabiony.
Kręcz szyi: rodzaje i przyczyny
- Kręcz szyi wrodzony
Przyczyną wrodzonego kręczu szyi pochodzenia mięśniowego jest najczęściej uraz okołoporodowy w obrębie szyi, powstały przy przechodzeniu dziecka przez drogi rodne, lub nieprawidłowe ułożenie główki dziecka w łonie matki. Z kolei wrodzony kręcz szyi pochodzenia kostnego może być wynikiem obecności wad rozwojowych w obrębie kośćca lub zmiany w budowie kręgów w przebiegu choroby Klippela-Feila.
- Kręcz szyi nabyty
Nabyta postać kręczu szyi jest najczęściej skutkiem stanów zapalnych, które obejmują ropnie pozagardłowe, zapalenie węzłów chłonnych szyi, zapalenie migdałków oraz zapalenie wyrostka sutkowatego, a także chorób reumatycznych bądź dyskopatii. Przyczyną choroby może być także nietypowa przepuklina dysku międzykręgowego lub podwichnięcie kostne. Do kręczu szyi mogą doprowadzić również nagłe ruchy czynne i bierne szyi, jak również przyjmowanie nieprawidłowej postawy ciała (np. złe ułożenie głowy podczas snu). Innymi przyczynami skrzywienia szyi mogą być uszkodzenia kręgów szyjnych, porażenia wiotkie, a nawet wady narządu wzroku, słuchu lub zaburzenia na tle układu nerwowego. Zapalenie szpiku kostnego oraz guzy nowotworowe także mogą przyczynić się do rozwoju choroby.
Jednak w większości przypadków przyczyna skrzywienia szyi pozostaje nieznana. Mówi się wtedy o idiopatycznym kręczu szyi.
Kręcz szyi: objawy
Objawem podstawowym jest przechylenie głowy na bok oraz jej skręcenie w stronę przeciwną, ze wzrokiem skierowanym lekko w górę. Towarzyszą temu:
- niemożność normalnego poruszania głową
- ból lub sztywność szyi
- ból głowy
- obrzęk mięśni szyi
- uchylenie podbródka ku jednej stronie
U dzieci kręczowi szyi może również towarzyszyć uniesienie jednego ramienia w kierunku objętych skurczem mięśni szyi. W miarę rozwoju choroby zniekształcenie pogłębia się. Twarz po stronie przykurczonej staje się mniejsza, nos odchyla się w stronę chorą, kąty oczu i uszu obniżają się, a samo oko wydaje się mniejsze i innego kształtu. Dochodzi także do deformacji układu kostnego: powstaje odkształcenie czaszki i nieprawidłowy zgryz. W odcinku szyjnym kręgosłupa dochodzi do powstania skoliozy łukiem skierowanej w stronę zdrową.
Kręcz szyi: diagnostyka
Podstawowymi badaniami, przeprowadzanymi w celu rozpoznania kręczu szyi, jest m.in. elektromiogram (EMG), którego celem jest zmierzenie aktywności elektrycznej w mięśniach. Dzięki temu można ustalić, które partie mięśniowe zostały dotknięte schorzeniem. Pomocne mogą okazać się również RTG i rezonans magnetyczny.
Jak dbać o postawę dziecka z kręczem szyi?
1. Dziecko z kręczem szyi powinno odwracać głowy w stronę przykurczonego mięśnia. Należy o tym pamiętać, ustawiając łóżeczko dziecka (powinno ono stać blisko źródła światła, by zwracało uwagę dziecka) oraz zawieszając zabawki nad łóżkiem lub wózkiem dziecka.
2. Kładąc dziecko spać, należy układać je na plecach z głową umieszczoną między np. workami lub innymi przedmiotami, które będą stabilizować obojczyki i uniemożliwiać unoszenie barków.
3. Podczas karmienia dziecka, butelkę lub pierś należy podawać po stronie przykurczu mięśnia.
Kręcz szyi: leczenie
W leczeniu wrodzonego kręczu szyi ważną rolę odgrywają ćwiczenia rozciągające mięśnie szyi. Jeśli rehabilitacja zawiedzie, w ostateczności można skorygować wadę z pomocą zabiegów chirurgicznych, które polegają m.in. na przedłużaniu mięśni szyi, cięciu nerwów lub mięśni czy fuzji chirurgicznej patologicznych kręgów.
Podstawą terapii nabytego kręczu szyi jest leczenie przyczyny podstawowej. Elementami terapii są także:
- ciepłe okłady
- masaże
- fizykoterapia (naświetlania lampą Sollux, Bioptron, czy laseroterapię)
- szyna
- ćwiczenia rozciągające mięśnie
- aparat usztywniający szyję
Od niedawna elementem fizjoterapii jest tzw. kinesiotaping, który polega na przyklejaniu specjalnych plastrów w celu rozluźnienia lub wzmocnienia danych mięśni.
Stosuje się także leczenie farmakologiczne, m.in. leki zwiotczające mięśnie, leki stosowane do leczenia drżeń w chorobie Parkinsona, toksynę botulinową (choć niektórzy lekarze nie polecają tej metody ze względu na wysokie koszty i niewielkie efekty) i leki przeciwbólowe.
Jakich pozycji nie może przyjmować dziecko z kręczem szyi?
Dziecko nie powinno:
- leżeć na plecach z poduszką pod głową
- siedzieć przez podpieranie poduszkami
- leżeć na brzuchu z wałkiem pod klatką piersiową i głową odchyloną do tyłu
- matka nie powinna nosić dziecka z główką ustawioną pionowo. Dziecko należy ułożyć na boku strony przeciwnej do kręczu i oprzeć jego głowę na przedramieniu osoby trzymającej
Porady eksperta
Polecany artykuł: