Zatrzymanie wody w organizmie może wskazywać na różne choroby. Jakie?

Przyczyny zatrzymania wody w organizmie to najczęściej źle zbilansowana dieta, która jest bogata w sól i dostarcza niewystarczającą ilość płynów. Na nadmiar wody w organizmie mają wpływ mają także wahania hormonalne, o czym można się przekonać przed miesiączką. Jednak czasami do zatrzymania wody w organizmie może dojść także w przebiegu wielu chorób. Dowiedz się, co powoduje zatrzymanie wody w organizmie.

Spis treści

1. Zatrzymanie wody w organizmie - przyczyny
2. Zatrzymanie wody w organizmie - na jakie choroby może wskazywać?

Zatrzymanie wody w organizmie najczęściej objawia się pod postacią obrzęków, które są wynikiem nadmiernej ucieczki wody z naczyń krwionośnych i jej gromadzenia się w tkankach. Obrzęki zwykle rozwijają się podstępnie - na początku następuje wzrost masy ciała, opuchlizna oczu rano po obudzeniu i uczucie ciasnoty w butach na koniec dnia. Ponadto może się pojawić obrzmienie palców rąk, co sprawia, że nie można zdjąć czy też założyć pierścionka.

Obrzęki mogą się pojawiać o dowolnej porze dnia, a także dotyczyć różnych okolic ciała (jednak najczęściej są to ręce i nogi - okolica kostek, rzadziej całe podudzia i stopy) i mieć różne nasilenie. Obrzękom towarzyszą także inne objawy, takie jak wrażenie ciężkości, uczucie zmęczenia, obniżenie koncentracji, rozdrażnienie, bóle głowy, a także symptomy związane z chorobą, która może leżeć u podłoża zatrzymania wody w organizmie.

Zatrzymanie wody w organizmie - przyczyny

• niedobór wody w organizmie - organizm do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje codziennie otrzymać średnio 2-2,5 l płynów. Dla osób aktywnych fizycznie ilość ta jest jeszcze większa. Jeśli podaż płynów będzie niewystarczająca, organizm będzie się bronił przed ich utratą - będzie je gromadzić w tkance podskórnej na zapas, aby uniknąć odwodnienia. Dzieje się tak wtedy, gdy przyjmuje się mniej niż 1 litr płynów dziennie;
• nadmiar sodu i niedobór potasu w diecie - do zaburzenia gospodarki wodnej organizmu może się przyczynić niedobór lub nadmiar niektórych składników mineralnych. Zbyt dużo sodu, czyli hipernatremia (1 g sodu odpowiada około 2,5 g soli) w diecie (w postaci przyprawy tzw. jarzynki, wędlin, serów dojrzewających i topionych, słonych przekąsek, smakowych płatków śniadaniowych itp.), może przyczynić się do zatrzymania wody w organizmie. Według WHO, dzienne spożycie soli nie powinno przekraczać 5 gramów (czyli około 2 g sodu). Do zatrzymania wody w organizmie może się przyczynić także niedobór potasu.

SPRAWDŹ >> W jakich produktach jest najwięcej sodu?

• dieta odchudzająca - zbyt restrykcyjna (mogąca doprowadzić do niedożywienia) lub uboga w białko, które wiąże wodę. Jeśli białka jest za mało, płyny fizjologiczne przesączają się przez ściany naczyń krwionośnych i limfatycznych, co powoduje obrzęki;
• nadmiar alkoholu - alkohol odwadnia, w związku z tym organizm zaczyna magazynować wodę w organizmie;
• nadchodząca miesiączka - przyczyną zatrzymania wody w organizmie jest wzrost poziomu estrogenów w stosunku do progesteronu w drugiej fazie cyklu (zwykle ok.15.-28. dnia). Stąd m.in. obrzęk i ból piersi. Objawy ustępują najczęściej w pierwszych dniach miesiączki;
• ciąża - do zatrzymania wody w organizmie dochodzi zwłaszcza pod koniec ciąży. Wówczas (głównie wieczorem) pojawiają się łagodne obrzęki nóg, zwłaszcza w okolicy kostek, i na dłoniach. Mogą być one wynikiem zależnego od hormonów gromadzenia sodu w organizmie;
• mała aktywność fizyczna - siedzący tryb życia sprawia, że krew w naczyniach krąży wolniej. Słabe krążenie powoduje zastój płynów w tkankach i doprowadza do powstawania obrzęków nóg;
• upały - zbyt wysoka temperatura sprawia, że żyły nadmiernie się rozszerzają, krew płynie wolniej, zalega w naczyniach krwionośnych i płyny zaczynają się przesączać przez ściany żył do otaczających tkanek;
• stała pozycja ciała - długotrwałe przebywanie w jednej pozycji, np. wielogodzinne podróże samochodem, samolotem, utrudnia odpływ krwi żylnej;
• leki - farmaceutyki, które mogą doprowadzić do zatrzymania wody w organizmie to np. minoksydyl, kortykosteroidy, niesteroidowe leki przeciwzapalne, fludrokortyzon, blokery kanału wapniowego i pigułki antykoncepcyjne;

Zatrzymanie wody w organizmie - na jakie choroby może wskazywać?

• niewydolność serca - pojawiają się symetryczne, bezbolesne, ciastowate obrzęki, którym towarzyszą duszność wysiłkowa, napadowa duszność nocna. Często występują także trzeszczenia, stwierdza się obecność 3. i 4. tonu serca, poszerzenie żył szyjnych;
• przewlekła niewydolność żylna (żylaki) - jednostronne lub symetryczne przewlekłe obrzęki kończyn, brązowe zabarwienie skóry, uczucie dyskomfortu w tej okolicy, jednak bez dolegliwości bólowych, niekiedy owrzodzenia skóry. Często żylakowate poszerzenie żył;
• zakrzepica żył głębokich - nagle występujący, niepoddający się uciskowi, jednostronny obrzęk, zwykle kończyny dolnej z towarzyszącym bólem. Ponadto pojawiają się zaczerwienienie, nadmierne ucieplenie i tkliwość - jednak są one mało dokuczliwe;
• choroby nerek, np. zespół nerczycowy (rozlane obrzęki, często znaczące wodobrzusze, niekiedy obrzęk okołooczodołowy), kłębuszkowe zapalenie nerek (opuchnięcie całej twarzy);
• niedoczynność tarczycy - obrzęk pojawia się na dolnych i górnych powiekach oraz rękach. Stopniowo zajmuje on także policzki i nasadę nosa oraz wargi, twarz wydaje się "nalana". W przypadku nadczynności tarczycy obrzęk zajmuje łydki;
• choroby wątroby (zmniejszona produkcja albumin) - znaczące wodobrzusze, żółtaczka;

Przeczytaj także:

• Zatrzymanie wody w organizmie: skuteczne sposoby na pozbycie się nadmiaru wody
• Dieta przeciw obrzękom – zasady. Co jeść, aby pozbyć się obrzęków?
• Obrzęki w ciąży - skąd się biorą i jak sobie z nimi radzić

O autorze

Monika Majewska

Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a zwłaszcza obszarach medycyny, ochrony zdrowia i zdrowego odżywiania. Autorka newsów, poradników, wywiadów z ekspertami i relacji. Uczestniczka największej Ogólnopolskiej Konferencji Medycznej "Polka w Europie", organizowanej przez Stowarzyszenie "Dziennikarze dla Zdrowia", a także specjalistycznych warsztatów i seminariów dla dziennikarzy realizowanych przez Stowarzyszenie.

Czytaj więcej artykułów tej autorki

Monika Majewska