IN VITRO w Polsce - mrożenie i przechowywanie zarodków wciąż bez regulacji prawnych

Kwestie zapłodnienia in vitro w Polsce i zasady przechowywania zamrożonych zarodków wciąż nie mogą się doczekać szczegółowych regulacji prawnych, a wymaga tego Komisja Europejska. Z tego powodu w Poznaniu złożono doniesienie do prokuratury o możliwości popełnienia przestępstwa w związku z możliwością uszkodzenia lub zniszczenia zarodków z in vitro. Jak wygląda procedura mrożenia zarodków przy zapłodnieniu in vitro?  

Komisja Europejska upomina Polskę za niewdrożenie przepisów dyrektyw z 2004 i 2006 r. odnoszących się do pobierania i przechowywania ludzkich gamet i zarodków oraz postępowania z nimi. W polskim prawie brakuje m.in. szczegółowych wytycznych, co można robić z zamrożonymi zarodkami.

Tymczasem Ministerstwo Zdrowia bardziej skupia się na uregulowaniach finansowych i ustaleniu zasad częściowej refundacji in vitro niż na kwestiach prawnych.

Czy w Poznaniu doszło do uszkodzenia embrionów?

Jak poinformował „Dziennik Gazeta Prawna”, zawiadomienie do prokuratury złożył dyrektor kliniki okulistycznej w Poznaniu. Wcześniej klinika zajmowała się również zabiegami in vitro. Gdy zrezygnowała z tego, pojawił się problem, co zrobić z zarodkami. Klinika mogła odsprzedać sprzęt do ich przechowywania, ale zarodków nie. Jej szefowie postanowili, że będą je nadal przechowywać. Nowy dyrektor kliniki podejrzewa, że nie zapewniono odpowiednich warunków przechowywania embrionów (wstrzymano kupowanie ciekłego azotu, który jest niezbędny do mrożenia zarodków) i mogły one ulec uszkodzeniu.

Nowy dyrektor kliniki powołał się na art. 157a par. 1 k.k. (przestępstwo polegające na spowodowaniu uszkodzenia ciała dziecka poczętego lub rozstroju zdrowia zagrażającego jego życiu), jednak polskie prawo nie określa, czy dziecko poczęte jest tym samym co embrion in vitro.

Mrożenie zarodków w zapłodnieniu in vitro

Każdy zabieg in vitro wymaga zapłodnienia kilku komórek jajowych, z czego do macicy wprowadza się tylko 2, maksymalnie 4 zarodki, a pozostałe się zamraża i wykorzystuje, gdy zabieg implantacji się nie uda lub przy kolejnym zabiegu, gdy kobieta chce mieć kolejne dziecko. Nie wszystkie embriony przeżywają proces zamrażania. Jak podaje invitro.net.pl, przeżywa go około 65–70% zarodków, ale tylko 10–15% z nich udaje się donosić i urodzić (mrożenie nie ma wpływu na wady rozwojowe).

Mrozić można także komórki jajowe, jednak źle znoszą one ten proces ze względu na delikatną strukturę podatną na uszkodzenie.

Techniki mrożenia zarodków

Podczas procedury zapłodnienia in vitro stosuje się dwie techniki mrożenia zarodków:

• krioprezerwacja (kriokonserwacja) – zarodki są powoli schładzane w pojemniku z ciekłym azotem do temperatury -196 °C;
• witryfikacja – polega na szybkim zamrożeniu zarodków również w pojemniku z ciekłym azotem.