Wywoływanie porodu: metody indukcji porodu

Wywoływanie porodu bywa konieczne, jeśli kontynuacja ciąży stanowi zagrożenie dla zdrowia mamy lub dziecka, albo gdy termin porodu minął, a dziecko nadal nie wybiera się na świat. Indukcja porodu jest skuteczna i bezpieczna, umożliwia poród siłami natury. Jakie są metody indukcji porodu?

Indukcja porodu (wywoływanie porodu czyli wzniecanie czynności skurczowej macicy za pomocą sztucznych środków) była stosowana już w starożytności. Kobietom, które donosiły ciążę, a wciąż nie mogły doczekać się dzidziusia, zalecano m.in. seks. Wywoływał on nie tylko pożądane skurcze (podczas pieszczot wydzielana jest oksytocyna, hormon niezbędny do kurczenia się mięśnia macicy), ale również przyspieszał – dzięki substancjom zawartym w nasieniu – rozwieranie się szyjki macicy. Dopiero na początku XX wieku odkryto rolę oksytocyny w akcji porodowej. A rolę prostaglandyn, zawartych w męskiej spermie, na które szyjka uwrażliwia się po 38. tygodniu ciąży – jeszcze później. Dziś potrafimy pozyskiwać te związki w optymalnej ilości, składzie chemicznym i stężeniu w warunkach laboratoryjnych. Umożliwia to stosowanie oksytocyny i prostaglandyn na sali porodowej. Z ich pomocą przeprowadza się skuteczne indukcje także przed planowanym terminem porodu, gdy wcześniejsze rozwiązanie ciąży jest konieczne dla zdrowia matki lub dziecka.

Wskazania do wywołania porodu

Główne wskazania do wywołania akcji porodowej to:

• ciąża przenoszona (trwająca ponad 42 tygodnie)
• nadciśnienie przyszłej mamy
• występujące u ciężarnej przewlekłe choroby nerek
• cukrzyca
• przedwczesne odpłynięcie płynu owodniowego,
• zahamowanie wewnątrzmacicznego wzrostu płodu

Czasem lekarze decydują również o zastosowaniu indukcji w terminie porodu, przy braku powikłań ciążowych i prawidłowej budowie miednicy oraz przy właściwym ułożeniu płodu.

Indukcja porodu: wady i zalety

Jej zwolennicy przekonują, że lepiej ukończyć ciążę w optymalnym terminie, niż czekać na pojawienie się jakichkolwiek cech zagrożenia, których ryzyko wzrasta wraz z upływem czasu. Przeciwnicy podkreślają jednak, że indukowanie porodu jest działaniem niosącym pewne ryzyko i wyręczanie natury nie ma sensu, a zwiększa ryzyko powikłań i zakończenia ciąży cięciem cesarskim. Decyzję o wywoływaniu porodu czy też skracaniu czasu jego trwania, a także wyborze metody, lekarz powinien omówić z pacjentką. Warto o to dopytać położnika, zanim trafisz na porodówkę. Wówczas będziesz mogła ocenić plusy i minusy indukcji. Pamiętaj jednak, że podczas porodu nieraz wszystko dzieje się bardzo szybko i zmienia się sytuacja (w tym wskazania co do sposobu rozwiązania ciąży). Najlepiej zdać się na wiedzę i doświadczenie lekarza. Ważna jest to, że zanim dojdzie do indukcji porodu może okazać się konieczne przyspieszenie dojrzewania szyjki macicy.

Wywoływanie porodu: oksytocyna

Od początku XX, gdy odkryto znaczenie oksytocyny podczas porodu, jest ona powszechnie wykorzystywana w położnictwie. Pomaga nie tylko wzmocnić akcję skurczową podczas porodu, ale także ją wywołać. Odpowiednio rozcieńczony hormon podaje się w kroplówce lub specjalnej pompie infuzyjnej, w tempie pozwalającym na bezpieczny rozwój akcji porodowej. Za istotną wadę tej metody uważa się możliwość wywołania silnych, a zarazem bolesnych skurczów, za zaletę: wyraźne skrócenie akcji porodowej. Trzeba przy tym pamiętać, że odporność na ból jest sprawą indywidualną i także naturalne, samoistne skurcze odczuwane są przez wiele kobiet jako ból nie do wytrzymania. Dolegliwości te można zresztą wyraźnie złagodzić za pomocą znieczulenia.Indukcja nie jest przeciwwskazaniem do jego stosowania. Czasem przed właściwą indukcją porodu stosuje się tzw. test oksytocynowy. Polega on na podaniu małej dawki oksytocyny wywołującej skurcze macicy, przy równoczesnym kontrolowaniu stanu dziecka (za pomocą KTG). Test ten pozwala ocenić stan płodu i jego bezpieczeństwo podczas akcji porodowej, reakcję na skurcze i samą oksytocynę. Celem testu nie jest wywołanie porodu, choć często tak się on kończy. Test oksytocynowy ma zadanie głównie diagnostyczne, ponieważ stosowanie oksytocyny czasem może doprowadzić do zaburzeń tętna i pracy serca, reakcji uczuleniowej czy niedotlenienia (np. przy niewydolnym łożysku). Test oksytocynowy pozwala ograniczyć ryzyko komplikacji i zawczasu podjąć decyzję np. o cesarskim cięciu. Przeciwwskazania do zastosowania oksytocyny:

• wcześniactwo i inne problemy płodu, stanowiące zagrożenie dla niego podczas porodu pochwowego
• nadmiernie napięta macica
• przebyte przez matkę operacje na mięśniu macicy
• nadmiernie rozciągnięta macica (np. u licznej wieloródki, podczas ciąży mnogiej)
• niedostatecznie dojrzała szyjka macicy.

Wywoływanie porodu: AMNIOTOMIA

Jest jedną z najstarszych metod indukcji porodu. Polega na przebiciu pęcherza płodowego, co przeważnie skutecznie prowadzi do aktywnej fazy porodu. W błonach płodowych w czasie ciąży gromadzą się bowiem prostaglandyny, które przyspieszają akcję porodową. Amniotomię wykonuje się za pomocą specjalnego amniotomu, kulociągu, długiej igły iniekcyjnej lub kleszczy Kochera pod kontrolą wzroku (wzierniki ginekologiczne, amnioskop) lub wprowadzając narzędzie po palcu ręki badającego. Zabieg jest całkowicie bezbolesny. Po przebiciu pęcherza poród powinien być ukończony w ciągu 12 godzin, ze względu na groźbę infekcji wstępującej. Powikłaniem tej metody indukcji porodu może być wypadnięcie pępowiny lub krwawienie z rozdartego naczynia, przebiegającego w błonach płodowych. Główne przeciwwskazania do amniotomii to:

• brak warunków do porodu drogami natury (np. nieprzygotowana szyjka macicy, zwężona miednica, nieprawidłowe położenie płodu)
• przodowanie kończyn dziecka
• zakażenie pochwy
• wielowodzie
• poród przedwczesny
• sytuacja, gdy część przodująca dziecka nie ma ścisłego kontaktu z miednicą matki.

Wywoływanie porodu: LEWATYWA

Tzw. wysoka lewatywa wciąż jest uważana za jeden ze skuteczniejszych i zarazem bezpiecznych środków wywołujących lub wzmacniających skurcze u zdrowych kobiet. Stosuje się ją jednak coraz rzadziej, gdyż jest źle tolerowana, przede wszystkim emocjonalnie, przez przyszłe mamy. Czasem warto jednak rozważyć jej dobre strony, a przynajmniej przemyśleć zastosowanie czopka glicerynowego przed porodem, w celu skutecznego wypróżnienia. Zalegający kał może stanowić przeszkodę dla swobodnego przechodzenia dziecka przez kanał rodny, a w razie niekontrolowanego wypróżnienia podczas akcji porodowej spowodować ryzyko ewentualnych powikłań zakaźnych u noworodka. Często natura sama rozwiązuje ten problem, gdyż biegunka bywa jednym z objawów naturalnej akcji porodowej.4. STYMULACJA BRODAWEKSama (lub z pomocą partnera) możesz wywołać czy przyspieszyć akcję porodową. Stymulowanie brodawek sutkowych wyzwala czynność skurczową w wyniku uwolnienia naturalnej oksytocyny. Jeśli twoja macica dotąd reagowała silnie na pieszczoty piersi (u niektórych kobiet ich stymulacja może nawet wywołać orgazm), metoda ta ma większe szanse powodzenia.

Gdy indukcja porodu zakończy się niepowodzeniem

Niezależnie od metody, indukcja może zakończyć się niepowodzeniem, czyli nie rozpocznie się akcja porodowa lub wystąpią powikłania będące przeciwwskazaniem do porodu pochwowego. Dlatego indukcja, zwłaszcza w sytuacji zagrożenia zdrowia mamy czy dziecka, wymaga intensywnego nadzoru lekarskiego i stałego przygotowania do ewentualnego cesarskiego cięcia.

miesięcznik "M jak mama"